دکتر ابراهیم جعفری
دکتر ابراهیم جعفری

دکتر ابراهیم جعفری

فرهنگی

            
               دکتر ابراهیم جعفری   
     
                     شادروان حاج محمد تقی میثمی نمادی از ارتباطات انسانی در خدمت توسعه

                                         

                 السلام علیک یا اباعبدالله و علی الارواح التی حلت بفنائک ...

با فرارسیدن ماه محرم بی اختیار یاد و نام پیر غلام امام حسین ( ع ) در اذهان اغلب همشهریان( گلپایگانی) طنین انداز می شود. شاید بتوان گفت دهه اول محرم ؛ بخصوص تاسوعا و عاشورای حسینی ارتباطی ترین ایام سال است ؛ زیرا جاذبه خامس آل عبا و یاران باوفایش اقشار گوناگون مردم را در هر کوی و برزن مانند مغناطیسی نیرومند در مساجد و تکایا جمع کرده و فرصتی برای همدلی و انسجام اجتماعی به وجود می آورد. یکی از مباحث مهم علوم ارتباطات اجتماعی در مقاطع مختلف آموزش عالی " ارتباطات توسعه " است. در این درس نقش ارتباطات در توسعه با دیدگاه های متفاوت مورد بررسی قرار می گیرد. اگرچه تکیه اصلی بر وسایل ارتباطات جمعی نظیر مطبوعات ، رادیو ، تلویزیون و نیز فن آوری های نوین ارتباطی و شبکه های اجتماعی استوار می باشد ، اما به نظر می رسد که نقش ارتباطات انسانی و کنشگری ارتباطات سنتی در توسعه نظیر خطابه ، مداحی ، تعزیه ( به عنوان تئاتر مذهبی ) ، پرده خوانی و ... باید بیش از گذشته در پژوهش های اجتماعی مورد مطالعه قرار گیرد. بدون تردید مرحوم حاج محمد تقی میثمی چهره ای بود که می توانست از اجتماع های مردمی( مذهبی) با روشنگری و بسیج امکانات مادی ، فرصتی گرانبها برای پیشرفت و آبادانی و تقویت سرمایه اجتماعی به وجود آورد. اخلاص و ارادت او به سالار شهیدان و اهل بیت عصمت و طهارت ( ع ) ، عشق و علاقه به توسعه و آبادانی مناطق روستایی و شهری ، مردمی بودن و در کنار آن صدای گرم و آوای پرطنین اش شعله ای مقدس در دل ها برمی افروخت که حتی با گذشت سال های متمادی از ارتحالش از یادها نرفته و نخواهد رفت. در عین حال برخورداری مرحوم میثمی از ویژگی های ذکر شده رشته مستحکمی به نام " اعتماد عمومی " را بین او و مردم به وجود آورده بود که دستمایه مشارکت همگانی و رونق اقتصادی در عرصه های گوناگون بخش های عمرانی، کشاورزی ، بهداشتی و ...به شمار می رفت. برادر عزیزم جناب آقای حاج محمد عباسی به اینجانب گفتند به دلیل اشتیاق مرحوم میثمی پس از اتمام یکی از پروژه های عمرانی جهاد سازندگی ( سابق ) در یکی از روستاها ، با ایشان همراه شدم تا از این پروژه بازدید کند. به محض مشاهده ، از فرط شوق و علاقه بی اختیار نغمه ای سر داد و این شعر سعدی را خواند :

پس بگردید و بگردد روزگار

دل به دنیا در نبندد هوشیار

ای که دستت می رسد کاری بکن

پیش از آن کز تو نیاید هیچ کار

این عزیز سفر کرده‌ مسئولیت خود را که باز کردن گره از مشکلات جامعه بود ، در هیچ مراسم مذهبی اعم از تعزیه و مدیریت هیات ها در هفده تن ، قاضی زاهد ، نماز جمعه و ... فراموش نکرد و میراثی از ارتباطات انسانی در خدمت توسعه از خود بر جا گذاشت که نوسازی هفده تن ، رفع کاستی های بیمارستان ها ، احداث خیابان امام حسن مجتبی ( ع ) و... از نمونه های بارز آن است.

روحش شاد و یادش گرامی باد. خاطرنشان می سازم در دوران دفاع مقدس که اشعار حماسی را با ذاکرین مبادله می کردیم ، اینجانب شعری را خطاب به امام حسین ( ع ) به ایشان هدیه کردم که به شدت از آن استقبال کرد. از این رو مایلم به عنوان حسن ختام ، آن را به روان تابناکش تقدیم کنم.
                                                    

سلام ما مگر ای جان به خدمت ات نرسد

پیام ما مگر ای دوست در برت نرسد

سلام ما نرساند مگر تو را فطرس

مگر حکایت یاران به محضرت نرسد

حسین ای غم عشقت سرآمد غم ها

کسی به سوز دلت غیر داورت نرسد

در این دیار که هرکشته اکبری دگر است

هزار کشته به یک موی اکبرت نرسد

قسم به صبر که صبر تمام مادرها

به صبر زینب مظلومه خواهرت نرسد...

................................................

هرگز نمیرد آن که دلش زنده شد به عشق

ثبت است بر جریده عالم دوام ما

ابراهیم جعفری

در آیینهِ تاریخ (قسمت یازدهم)
انقلاب آمریکا American Revolution

 

بنام خداوند جان و خرد - کزین برتر اندیشه بر نگذرد
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

در قسمت گذشته به انقلاب صنعتی انگلستان اشاره شد و این بار به انقلاب آمریکا و جنگهای استقلال می‌پردازیم که با درگیری بین پادشاهی بریتانیا و مستعمرات سیزده‌گانه آن در آمریکای شمالی آغاز شد و سرانجام به یک جنگ سراسری بین چندین قدرت بزرگ اروپایی بَدل گشت و در نهایت، آمریکا استقلال خود را بازیافت.
ضرورت طرح اینگونه مباحث، آشنایی با سرفصل‌ها و نقاط عطف تاریخ جهان است. فراموش نکنیم که بر شانه گذشته است که آینده را بهتر می‌توان دید. ابتدا رئوس مطالبی را که در ده قسمت گذشته شرح داده شد، مرور کنیم.
• دوران کلاسیک باستان، و حاکمیت تمدن رومی بر اروپای غربی،
• نقش یونانی‌ها در ساخت شهرهای جدید
• پرسش‌های پایه‌ای سقراط و افلاطون و ارسطو
• سده‌های میانه(قرون وسطی) در اروپا و ایران
• دوران گذار بین سده‌های میانه و دوران جدید (رنسانس)
• عصر روشنگری، پیروزی دانش و مدارا، و
• انقلاب صنعتی Industrial Revolution که از انگلستان شروع شد.
اکنون به انقلاب آمریکا و جنگهای استقلال می‌‌رسیم، تحولاتی که حدود ۲۴۰ سال پیش به سیطره بریتانیا در مستعمرات سیزده‌گانه‌اش در آمریکای شمالی پایان داد.
زمانی که از آن صحبت می‌کنیم در ایران کریم خان زند آخرین سالهای عمرش را می‌گذراند. وی پیش از به قدرت رسیدن، رئیس طایفه زند و از فرماندهان سپاه نادرشاه بود.
 

                             See the source image


پس از مرگ وی، سران زند در برابر هم صف‌آرایی کردند و پیش از خاک‌سپاری‌اش به روی هم شمشیر کشیدند. جسد کریم‌خان سه روز تمام بر زمین مانده بود.
...
جنگ قدرت که فروکش کرد، جنازهٔ وی را در عمارت کلاه‌فرنگی باغ ارگ در قبری که کریم خان برای خود ساخته بود دفن کردند. پس از چیرگی آقامحمد خان بر زندیه، به دلیل کینه‌اش نسبت به کریم خان، دستور به نبش قبر داد و استخوان‌های وی را از شیراز به تهران منتقل کرد و دستور داد زیر پله‌های جنب عمارت نگارخانه خاک کنند تا هر روز که از آنجا می‌گذرد با نوک شمشیرش به آنجا بکوبد تا به اصطلاح، خان زند در گور بلرزد!
آنچه آنروزها در ایران می‌گذشت واقعاً «یکی داستان است پُر آب چشم».
...
برگردیم به انقلاب آمریکا، رویدادها و اندیشه‌ها و تغییراتی که منجر به جدائی سیزده ایالت آمریکای شمالی از بریتانیا و تأسیس ایالات متحدهٔ آمریکا گردید.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مهاجرین اروپایی در آمریکا
قاره‌ی آمریکا از اواخر قرن پانزدهم میلادی، به تدریج توسط مهاجرین اروپایی که اغلب آنها انگلیسی و فرانسوی و ایرلندی و اسپانیایی بودند پُر شد. البته پیش تر مردمان شمال اروپا مانند «وایکینگ‌ها» که به زبان نروژی باستان حرف می‌زدند، بارها به سواحل شرقی آمریکا آمده بودند ولی موج مهاجرت اروپایی‌ها، پس از سفر کریستف کلمب از کشور پرتغال به این قاره آغاز شد. مهاجرین در سرزمین بزرگ و دست‌نخورده‌ی آمریکا برای خود شهرها و تأسیسات زیادی به وجود آوردند.
 

                                      

از حدود نیمه‌ی قرن هیجدهم، بریتانیا عملاً آقا بالاسر و صاحب اختیار ساکنین این سرزمین شد. تجار بریتانیایی با استفاده از نیروی کار بردگان آفریقایی از طریق بندرهای غربی این کشور مثل منچستر و گلاسگو و لیورپول سیستم تجاری بسیار پرسودی ایجاد کردند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
واقعه چای بوستن
انگلیس در مستعمرات سیزده‌گانه‌‌اش در آمریکا، با دخالت و کنترل تجارت و بالابردن مالیات‌ها، حتی مالیات برای تمبر پستی، عموم مردم را ناراضی و عاصی کرد. تا جایی که فشارها به شورش علیه حکومت بریتانیا انجامید.
مردم از خرید چای انگلیسی هرچند برایشان ارزان‌تر از چای قاچاق بود، خودداری کردند و با نیروهای انگلیسی سر ستیز گذاشتند. در جریان زد و خورد که اهالی ماساچوست در آن نقش زیادی داشتند تعدادی کشته شدند و کار بیخ پیدا کرد. این واقعه در تاریخ آمریکا به «قتل عام بوستن» مشهور است.
در ادامه کشاکش‌ها مردم در بندر بوستن، شبانه به کشتی انگلیس حامل چای، حمله کردند و هر چه در آن بود به دریا ریختند.
همچنین در رود آیلند، مردم کشتی انگلیسی را به آتش کشیدند. در واکنش به این اعتراضات، پارلمان انگلیس با وضع قوانین سخت‌تر، بر فشارها افزود. معترضان هم از پا ننشستند.
 

                                                           


سال ۱۷۶۵در نیویورک کنگره‌ای متشکل از ۹ کوچ نشین تشکیل شد و سران این کوچ نشین‌ها برای اقدام علیه پادشاهی بریتانیا هم‌پیمان شدند و مردم را برای مبارزه با اشغالگران(انگلیسی‌ها) بسیج کردند.
بریتانیا از برتری نیروی دریایی خود سود برد تا شهرهای ساحلی آمریکا را تسخیر و اشغال کند، با این وجود شورشیان بر عمده مناطق بیرون از شهر که ۹۰ درصد جمعیت مستعمره‌نشینان ساکن آن مناطق بودند تسلط داشتند.
...
از اوایل سال ۱۷۷۶ فرانسه بکمک اسپانیا و جمهوری هلند که هر دو متحدش بودند، برای انقلابیون آمریکایی مهمات و سلاح فراهم می‌کردند. عاقبت انگلیسی‌ها از بوستون بیرون رانده شدند با این حال به حملات خود ادامه داده و بر استحکامات خود ‌افزودند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
آمریکا بعنوان ملتی مستقل شناخته شد
اوایل ۱۷۷۸ فرانسه آشکارا علیه بریتانیا وارد جنگ شد و این امر به توازن قوای نظامی دو طرف درگیر کمک شایانی ‌کرد. اسپانیا و جمهوری هلند نیز به رویارویی با بریتانیا پرداختند. دخالت اسپانیا در جنگ به خروج انگلیسی‌ها از فلوریدای غربی انجامید و جبههٔ جنوبی را برای آمریکاییان شورشی، امن کرد.
                                  
در ۱۷۸۱ فرانسه در یک نبرد دریایی علیه انگلیس پیروز شد و ارتش بریتانیا را به تسلیم واداشت. با اوجگیری اعتراضات مردم در مستعمرات سیزده گانه، سرانجام آمریکا بعنوان ملتی مستقل شناخته شد.
انقلاب آمریکا گرچه عمیقاً در انقلاب فرانسه و ایده‌های آن تاثیر گذاشت، اما به دلیل اینکه در آن زمان آمریکا کشور کوچکی بود و سه چهار میلیون بیشتر جمعیت نداشت و از نظر جغرافیائی از بقیه دنیا جدا بود، بر خلاف انقلاب فرانسه که کل اروپا را به غلیان انداخت، بازتاب خیلی زیادی نداشت. البته آنان سنگ بنای یک دولت پیشرفته را گذاشتند و سالیانی پس از آن (۱۷۸۷) قانون اساسی نوشتند که در زمان خودش بسیار پیشرفته بود. آن زمان بیشتر کشورها قانون اساسی نداشتند و با فرمان پادشاه و حاکم اداره می‌شدند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اعلامیه استقلال آمریکا
یکی از دستاوردهای مهم انقلاب آمریکا، اعلامیهٔ استقلال بود که ۴ ژوئیهٔ ۱۷۷۶ تدوین و ارائه شد و «پدران بنیانگذار» Founding fathers جرج واشینگتن، توماس جفرسون، جان آدامز، جیمز مدیسون، جیمز مانرو، ساموئل آدامز، بنیامین فرانکلین، جرج میسون، توماس پین، و جان هنکاک آنرا امضاء کرده، به کرسی نشاندند. هدف این اعلامیه شرح این واقعیت بود که چرا تقریباً یک سال پس از آغاز جنگ‌های انقلاب آمریکا، کنگرهٔ این کشور رأی به استقلال از بریتانیا داد.
...
نویسندگان اعلامیه استقلال، نظرشان را بر بنیاد این اصول نهادند که مردم حقوق مسلم و معینی دارند و هنگامی که حکومتی به این حقوق تعدی و تجاوز کند، مردم حق دارند که آن حکومت را تغییر دهند و یا براندازند.
در بند دوم اعلامیه استقلال آمده‌است:
ما این حقایق را بدیهی می‌دانیم که همهٔ انسان‌ها برابر آفریده شده‌اند و آفریدگارشان حقوق سلب‌ناشدنی معینی به آنان اعطا کرده‌است، که حق زندگی، آزادی، و جست‌وجوی خوشبختی از جملهٔ آن‌هاست. اگر نظام‌های حکومتی به استبداد رو آورند حق مردم و بلکه وظیفه مردم است که چنین حکومت‌هایی را واژگون کنند و برای امنیت آینده‌شان تدابیر تازه فراهم آورند.
آنگاه که در گذار رخدادهای انسانی مردمی ناگزیر می‌شوند رشته‌های سیاسی‌ای که آن‌ها را با مردمی دیگر پیوند داده‌است بگسلند و برای خود در میان قدرت‌های روی زمین جایگاهی جداگانه و برابر بیابند که قوانین طبیعت و خدای طبیعت آن‌ها را سزاوار آن دانسته‌است، احترام شایسته به افکار عمومی بشریت ایجاب می‌کند دلائلی را که آن‌ها را به جدایی وا می‌دارد اعلام کنند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
برده‌داری، تبعیض نژادی، قتل سرخپوستان
انقلاب آمریکا بیشتر نبردی برای دستیابی به استقلال و خارج شدن از سلطهٔ امپراتوری انگلستان بود و چندان به دلایل اجتماعی صورت نگرفت. به عبارت دیگر مستعمره‌نشینان امریکایی، در قیام خود علیه پادشاهی انگلیس، نمی‌خواستند روابط اقتصادی و اجتماعی خود را دگرگون سازند، بلکه خواستار آن بودند که از آن پس دیگر منافع خود را با طبقهٔ حاکمهٔ کشور مادر تقسیم نکنند. به این ترتیب، هدف از کسب قدرت ایجاد جامعه‌ای متفاوت با رژیم مستعمراتی پیشین نبود، بلکه نوعی جداسازی منافع بود.
از همین رو بعد از انقلاب نیز، برده‌داری، برخورد تحقیر آمیز با سیاهان، و آزار و حذف سرخپوستان ادامه داشت.
                                    
درواقع با انقلاب آمریکا حفظ نهاد اجتماعی بردگی زیر سوال نرفت. تقریباً همهٔ رهبران مهم انقلاب امریکا خودشان برده‌دار بودند و در این زمینه پیش‌داوری‌های ارتجاعی و عقب مانده داشتند.
پس از استقلال، تقریباً یک قرن گذشت تا برده‌داری ملغی شود و در آن زمان هم برده‌داری نه به دلایل اخلاقی از آن گونه که اساس و انگیزهٔ انقلاب فرانسه را تشکیل می‌داد، بلکه تنها به این دلیل ملغی شد که دیگر برای تعقیب سیاست توسعه‌طلبی سرمایه‌داری در این کشور کاربرد و سودی نداشت.
یک قرن دیگر هم گذشت پیش از آنکه سیاهان آمریکا بتوانند بدون آنکه کوچکترین خللی به نژادپرستی کامل فرهنگ مسلط وارد سازند، و حداقل شناسایی و پذیرش را برای برخی حقوق مدنی خود بدست آورند.
در آمریکا تحقیر سیاهان تا سال‌های دههٔ ۱۹۶۰ معمول بود. تنظیم رابطه غیرقابل دفاع با بومیان سرخپوست، را هم نباید فراموش کرد. کشتار سرخپوستان متاسفانه واقعیت دارد و تا سال‌های دههٔ ۱۹۶۰ مسئولیت این قتل‌عام با افتخار پذیرفته می‌شد!
هنگامی که اعلامیه برای نخستین بار منتشر شد، تناقض موجود بین ادعای «همهٔ انسان‌ها برابر آفریده شده‌اند» و وجود برده‌داری در آمریکا انتقاد منتقدین را برانگیخت.
جفرسون خودش صدها برده داشت و برده‌دار بزرگ ویرجینیا به شمار می‌آمد. توماس دی، نویسندهٔ انگلیسی و حامی الغای برده‌داری، در سال ۱۷۷۶ با اشاره به این تناقض در نامه‌ای نوشت، «مضحک‌ترین چیزی که در جهان وجود دارد، بی‌شک آمریکاییان میهن‌پرست‌اند که با یک دست قطعنامه‌های استقلال را امضا می‌کنند و با دستی دیگر بر روی بردگان وحشت‌زده تازیانه می‌کشند».
...
آبراهام لینکلن اعلامیهٔ استقلال را شالوده و اساس عقاید فلسفی و سیاسی‌اش می‌دانست و عقیده داشت که اعلامیهٔ استقلال باید مرجع تفسیر قانون اساسی ایالات متحده قرار گیرد. اما وی در رابطه با برده داری مسأله‌دار شده بود. لینکلن عقیده داشت که اعلامیهٔ استقلال، اگرچه والاترین اصول و ارزش‌های انقلاب آمریکا را تبیین کرده‌است اما با مشروعیت بخشیدن به گسترش برده‌داری در راه محقق ساختن آرمان‌های انقلابی‌اش، سیر قهقرایی را پیموده‌است. ما با اعلام اینکه همهٔ انسان‌ها برابر آفریده شده‌اند این کشور را بنیان گذاشتیم، اما اکنون از آن آغاز باشکوه به چنین وضعیتی تنزل پیدا کرده‌ایم که اعلام کنیم که این «حق مقدس» برخی از انسان‌هاست که دیگران را به بردگی بگیرند!

                                                                See the source image


برده‌داری در ایالات جنوبی آمریکا رواج داشت و آخر عاقبت به جنگ داخلی کشیده شد. این جنگ که سال ۱۸۶۱ راه افتاد سال ۱۸۶۵ با پیروزی شمالی‌ها به رهبری لینکلن، پایان گرفت و وی در اوج جنگ داخلی اعلامیهٔ آزادی بردگان را صادر کرد و در قانون اساسی ایالات متحده آمریکا مُدوّن ساخت.
...
اعلامیه استقلال ‌آمریکا انقلابیون فرانسوی و استقلال‌طلبان ‌آمریکای جنوبی را تحت تاثیر قرار داد و در سایه آن بعدها جنبش حق رأی برای زنان و اینکه «همهٔ مردان و زنان برابر آفریده شده‌اند» هم بر سر زبان‌ها افتاد. مهم‌ترین قسمت اعلامیه تأکید آن بر حق انقلاب بود .
 
این بحث ادامه خواهد داشت

ـــــــــــــــــــــــــــ
علی اکبر جعفری
شهریور 1397

کاشت پیاز با روش GAP در گلپایگان-گامی بلند به سوی کشاورزی ارگانیک

                         

نظر چون در جهان عقل کردند                  از آنجا لفظ ها را نقل کردند

تناسب را رعایت کرد عافل                  چو سوی لفظ معنی گشت نازل

                                                                                                   " شیخ محمود شبستری "

       درتاریخ 8 مرداد ماه 1397 مدیر هماهنگی ترویج سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان در مصاحبه با رسانه ها اعلام کرد : " برداشت پیاز محصول روش GAP  شهرستان گلپایگان دروسعت پنج هکتار با پیش بینی 325 تن انجام شد. " جمشید اسکندری هدف از کاشت محصول پیاز ارگانیک در یکی از مزارع شرکت زراعی را دستیابی به یک پیاز ویژه و محصولی عاری از هرگونه سموم و کودهای شیمیایی بخصوص کودهای دارای نیترات برشمرد. وی با اشاره به این که کاشت پیاز ارگانیک نخستین بار در گلپایگان انجام گردیده ، اظهار داشت : " براساس آزمایش های انجام شده ، دراین محصول هیچ یک از سموم دیده نشده و با توجه به این که صیفی جات و سبزیجات نیترات دوست هستند، میزان باقی مانده نیترات در حد صفر بوده است. " او در ادامه سخنان خود گلپایگان را اولین شهرستان در زمینه برداشت پیاز ارگانیک در سطح استان اصفهان معرفی کرد و ...

See the source image

   باز نشر مطلب بالا مقدمه ای برای معرفی کشاورزی ارگانیک ( بیولوژیک ) و اظهار مسرت به دلیل اتخاذ این رویکرد مبارک در زادگاه مان می باشد. آقای مهندس اسکندری بر محصول پیاز ارگانیک تأکید نموده اند؛ اما پس از تماس اینجانب با کارشناسان محترم اداره جهاد کشاورزی گلپایگان مشخص گردید برداشت این مقدار پیاز بر مبنای روش " عملیات خوب کشاورزی " یا "GOOD AGRICULTURAL PRACTICES  " اجرا شده است. اگرچه این روش به کشت ارگانیک نزدیک است؛ اما نمی توان با قاطعیت از محصول ارگانیک نام برد. به عبارتی نباید محصولات برداشت شده از کشاورزی سالم را با محصولات ارگانیک اشتباه گرفت. در محصولات کشاورزی سالم کمتر از سم و مواد شیمیایی استفاده می شود و با در نظر گرفتن همه جوانب اقتصادی ، اجتماعی و زیست محیطی در راستای کاهش آلاینده های فیزیکی ، شیمیایی و بیولوژیکی اقدام مناسبی صورت می گیرد. رهیافت عملیات خوب کشاورزی با هدف جلب اعتماد مصرف کننده ، سلامتی ، ایمنی و رفاه انسان ، حفظ اکوسیستم طبیعی و تولید در شیوه های پایدار مطرح شده است. از دیدگاه سازمان خوار و بار جهانی کشاورزی  (FAO) نیزعملیات خوب کشاورزی (GAP) ، اصولی است که به فرآیندهای قبل و بعد از برداشت محصول اِعمال شده و به تولید محصول ایمن و سالم کشاورزی با رعایت جنبه های مختلف اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی پایدار منجر می گردد.

 See the source image

  کارشناسان ، کشاورزی ارگانیک را روشی از کشت تعریف کرده اند که درهیچ یک از مراحل کاشت ، داشت و برداشت از سموم و کودهای شیمیایی استفاده نمی شود. براساس تعریف فدراسیون بین المللی جنبش کشاورزی ارگانیک، این روش کشت سامانه ای است که درآن جنبه های زیستی، اجتماعی و اقتصادی تولید پایدار غذا، پوشاک، فرآورده های چوبی و ... بهبود می یابد. دراین سامانه حاصلخیزی خاک به عنوان کلید تولید موفق، در نظر گرفته می شود. درحقیقت کشاورزی ارگانیک فرآیند تولید براساس سلامت خاک، اکوسیستم و انسان است و برعوامل اکولوژیکی، تنوع زیستی وچرخه های طبیعی بر پایه شرایط محلی استوار می شود. به عبارت دیگر کشاورزی ارگانیک سنت را با نوآوری و علم، حفاظت محیط زیست و کیفیت خوب زندگی ترکیب می کند.

See the source image

   

 دردهه های گذشته استفاده از مواد نگه دارنده شیمیایی، کود شیمیایی و سموم در تولید مواد غذایی به روش معمول موجب به راه افتادن موجی از نگرانی در سراسر جهان در باره افزایش بیماری ها و به خطر افتادن سلامت انسان ها شده است. بعد از جنگ های جهانی اول و دوم که دنیا تغییر کرد و کشورها به سوی صنعتی شدن و استفاده از تکنولوژی حرکت کردند، تولید سم و کود برای افزایش بیشتر محصول کلید خورد؛ غافل از آن که استفاده زیاد ازاین سموم در نسوج گیاه باقی می ماند و وقتی انسان و جانوران از آن استفاده می کنند، به بدن آنان منتقل می شود.

    در سال 1945 کشورهای پیشرفته مانند آمریکا شروع به تولید کودها و سموم کردند و حدود 30 سال بعد استفاده از این محصولات به ایران رسید. افزایش جمعیت، بالا رفتن تقاضا برای تولید غذا و مقاوم شدن گیاهان و محصولات کشاورزی در برابر آفت ها سبب شد که استفاده از سم و کود رواج زیادی بگیرد. با افزایش استفاده از این کودها مشکلات و آسیب های زیست محیطی به تدریج آشکار شد و  موجی از نگرانی در سراسر جهان در باره افزایش بیماری ها و به خطر افتادن سلامت انسان ها به راه افتاد. برای اولین بار در سال 1961 در زمان ریاست جمهوری "جان اف کندی"، یکی از پژوهشگران آمریکایی به نام " راشل کارسون " کتابی تکان دهنده با عنوان " بهار خاموش " نوشت و در آن به آسیب های جدی استفاده مداوم و نادرست از سموم و کودها برای انسان و محیط زیست اشاره کرد که خوشبختانه ازآن زمان تا کنون این موضوع به یک دانش عمومی تبدیل شده است. آن زمان کسانی که در حوزه تولید سم و کود فعال بودند، با دیدگاه این محقق مخالفت کردند و  آن را درست و علمی قلمداد نکردند؛ اما کندی دستور داد یک تیم کارشناسی برای بررسی نظرات کارسون تشکیل و کار تحقیقاتی را آغاز کند. پس از مدتی کارشناسان اعلام کردند این زیست شناس دوراندیش به درستی خطر را احساس نموده و دیدگاه او صحیح است. از آن پس کشورهای توسعه یافته تلاش کردند استفاده از کود و سم را کاهش دهند. در سال 1979 نیز کنگره ای با هدف توسعه و حفظ محیط زیست در سوئد تشکیل شد و صاحب نظران هشدارهای لازم در باره مصرف بی رویه از سم و کود شیمیایی را مطرح کردند. از همان زمان دغدغه های جهانی برای پیشگیری از مشکلات ناشی از آن و حفظ سلامت غذایی مردم، دانشمندان را واداشت تا در فکرتهیه محصولات غذایی طبیعی یا ارگانیک باشند.

See the source image

   

 توسعه کشاورزی ارگانیک به دلایل مختلف از جمله تأمین مواد غذایی سالم برای مردم، حفاظت و پاسداشت محیط زیست طبیعی و منابع حیاتی در جهان و دستیابی به شاخص های توسعه پایدار روند رو به رشدی داشته است. براساس آخرین گزارش موسسه تحقیقاتی فیدل که درسال 2016 منتشر شده است، سطح زیر کشت محصولات ارگانیک بالغ بر 50 میلیون هکتار اعلام شده است. این سطح شامل اراضی می شود که گواهی کشت ارگانیک را در سطح ملی و بین المللی دریافت کرده اند. اگر کشاورزی ارگانیک در عرصه های طبیعی را به این رقم اضافه کنیم، سطح زیر کشت به دوبرابر افزایش می یابد. اما سطح زیر کشت گواهی شده محصولات ارگانیک به طور دقیق 50 میلیون و 100 هزار هکتار است که نسبت به سال 2015 رشد چشمگیری یافته است. این روند صعودی نشان می دهد که کشاورزی ارگانیک با استقبال جهانی مواجه شده است. گردش مالی تجارت محصولات ارگانیک و صنایع وابسته به آن، بالغ بر 100 میلیارد دلار می باشد که سهم  آلمان بیش از 9 میلیارد دلار در سال 2016 بوده و تقاضا برای محصولات ارگانیک در این کشوربه شدت در حال افزایش است؛ به گونه ای که شعار وزارت کشاورزی آلمان در سال 2017 ، " آینده ارگانیک رابرای آلمان بسازیم " ، بود. ایتالیا نیز پیش بینی کرده است که طی 10 سال آینده ، نیمی ازسطح زیر کشت خود را به تولید محصولات ارگانیک اختصاص دهد.

See the source image

 کشوردر حال توسعهِ پیشرو در ارگانیک کردن اراضی کشاورزی ، اوگاندا با بیش از 228 هزار هکتار است. اوگاندا با دارا بودن بیش از 188 هزار مزرعه ارگانیک، دارای بیشترین تعداد بوده و پس از آن اتیوپی با بیش از 123 هزار و تانزانیا با بیش از 85 هزار  قرار دارند. خوشبختانه در ایران نیز هر سال شاهد رشد 10 درصدی سطح زیر کشت محصولات ارگانیک هستیم و در حال حاضر از میان 179 کشور دنیا که در فهرست تولید کنندگان این محصولات قرار دارند، ایران در رنکینگ جهانی، رتبه 42 را به خود اختصاص می دهد.  

    روند فروش مواد غذایی در جهان نیز نشانگر آن است که تمایل مصرف کنندگان به سمت خرید و مصرف محصولات ارگانیک درحال افزایش است. ساکنان اتحادیه اروپا و آمریکا بیشترین تمایل را به مصرف محصولات ارگانیک دارند و این گرایش به سایر کشورهای جهان نیز سرایت کرده است. در سال 2013  کشورهایی که بالاترین سرانه فروش مواد غذایی ارگانیک را به مردم خود داشته اند، به ترتیب سوئیس با سرانه 210 ،دانمارک با سرانه 163 و لوکزامبورگ با سرانه 157 یورو هستند ؛ به عبارتی بیشترین خرید سرانه مواد غذایی ارگانیک در این سه کشور بوده است. در حالی که یک دهم درصد از کل تولیدات کشاورزی ما ارگانیک است، دولت های آلمان 9 درصد ، سوئیس 14 درصد و اتریش 20 درصد را به خود اختصاص داده و45 درصد از 80 میلیارد یوروی تجارت بین المللی محصولات ارگانیک در آمریکا مصرف می شود.

  کشاورزی ارگانیک راهی برای نجات کره زمین و نسخه حیات بخشی برای جهان امروز است ؛ زیرا با استفاده نکردن از سموم و مواد شیمیایی به چرخه های زیستی احترام گذاشته شده ، تعادل زیست محیطی به هم نخورده و بلکه به متعادل شدن آن کمک می کند. همچنین محصول بیشترو با کیفیت بالاتری تولید می شود؛ محصولاتی که هم مغذی تر هستند و هم طعم و شکل واقعی دارند.

See the source image

   مبارزه بیولوژیک به جای سموم دفع آفات از مولفه های اصلی کشاورزی ارگانیک است. برای تولید محصول ارگانیک باید مبارزه با آفات مزارع ، باغ ها و گلخانه ها به حشراتی سپرده شود که می توانند بدون ایجاد آلودگی ، سبزی مزارع را حفظ کنند. تا کنون بیش از 600 گونه عامل مفید بیولوژیکی شناخته شده که علیه آفات به کار گرفته شده اند، و حدود 80 گونه آن ها در سطح وسیع استفاده می شوند. به عنوان مثال کفشدوزک های شکارگر از دشمنان طبیعی آفات هستند و از آن ها برای کنترل شته ، کنه و آفات مکنده استفاده می شود. می توان گفت در صورت حضور به موقع کفشدوزک ها در باغ ها ، استفاده از هیچ نوع سمی توجیه پذیر نیست. اگر در محیط گلخانه فقط دو یا سه کفشدوزک رها شود ، همه شته ها از بین می روند.  خوشبختانه در زمینه مبارزه با آفات ، هم اکنون 750 هزار هکتار از مزارع کشورمان زیر پوشش مبارزه بیولوژیک قرار دارد. امیدواریم که مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی استان اصفهان دستاوردهای خود در این زمینه را به تولید کنندگان در زادگاه ما انتقال دهد.

See the source image

 

  استفاده از کودهای بیولوژیک یا کودهای آلی به جای کودهای شیمیایی نیز یکی از مهم ترین ارکان کشاورزی ارگانیک است. هدف از مصرف کودهای آلی ، تقویت حاصل خیزی و باروری خاک ، تأمین نیازهای غذایی سالم و غنی تر و برداشت بیشتر به دور از آلوده سازی زیست بوم است. جای بسی افتخار است که شرکت " کیمیا پالایش گلپا " ، تولید کننده کود آلی بایوجمی تحت لیسانس واحد صنعت پرشیا در سال 1393 با ظرفیت 6000 تن در سال  در زادگاه ما افتتاح گردیده است. این شرکت با مجوز وزارت جهاد کشاورزی و موسسه تحقیقات خاک و آب کشور تحت عنوان " بهساز خاک " در صدد برداشتن قدم های موثر در صنعت کشاورزی در راستای پایداری خاک ، پالایش آب و کشاورزی مشغول فعالیت است. با این امید که این شرکت بتواند با فرآورده های خود درجهت فراگیرشدن کشاورزی ارگانیک در گلپایگان ایفای نقش کند

.

 با عرض تبریک به مدیریت ، کارشناسان و سایر دست اندرکاران اداره جهاد کشاورزی و شرکت زراعی گلپایگان که این گام خجسته را در جهت توسعه پایدار کشاورزی برداشتند، امیدواریم با شکوفا شدن ظرفیت های بخش کشاورزی دراین شهرستان، در خوداتکائی ایران عزیز و سربلند سهیم باشیم.

خدا آن ملتی را سروری داد       که تقدیرش به دست خویش بنوشت

به آن ملت سر و کاری ندارد       که دهقانش برای دیگران کشت

                                                                                                                                                                       " اقبال لاهوری ”