آسیب شناسی تعامل روابط عمومی ها و رسانه ها

بسمه تعالی آسیب شناسی تعامل روابط عمومی ها و رسانه ها

ارتباط اندیشه را اندر خروش آورده است         دیگ دانش بهر بینش را به جوش آورده است

ای توانای حکیم و ای خردورز علیم                ارتباطات  است علت فکر عظیم

    در اردیبهشت سال ۱۳۹۳ به همت روابط عمومی شهرداری و ابتکار دوست عزیز و همکار ارجمند آقای سید محمد حسین ماهری نمایشگاهی از سیر تطور ارتباطات در گلپایگان برگزار گردید   این اقدام ،گامی بنیادین و ارزشمند در راستای تثبیت نهادهای اطلاع رسانی و فراگیر نمودن ارتباط میان همشهریان بود زیرا گردش هر چه بیشتر اطلاعات و اخبار از طریق وسایل ارتباط جمعی و رسانه های دیجیتال در هر منطقه نمادی از بلوغ فکری و فرهنگی آن سامان است.

   به عبارت دیگر تعدد و مهم تر از آن تنوع رسانه ها نوید دهنده حرکت به سوی جامعه چند صدایی و زمینه ساز جلب مشارکت های موثرتر مردم در طرح های توسعه می باشد.

  نمایشگاه علاوه بر آشکار نمودن فرآیند فعالیت رسانه های محلی ، اعم از مطبوعات ،سایت های مجازی ونیز خبرگزاری های گوناگون که در شهر حضور داشته و دارند، فضایی برای بحث و تبادل نظر به وجود  آورد. از این طریق مدیران و کارکنان رسانه ها بازخورد فعالیت های خود را در میان مردم و افکار عمومی مشاهده کرده ودر جریان دیدگاه های مختلف قرار گرفتند.

   بدیهی است از طریق این حوزه عمومی که خرد جمعی محصول آن است، کنشگران ارتباطی نقاط  قوت،ضعف،فرصت ها و تهدیدها  را شناسایی و بهتر از قبل حرکت خود را ادامه خواهند داد   مقاله زیر که از نظر شما مخاطبان  گرانقدر خواهد گذشت، به مناسبت روز جهانی ارتباطات و روابط عمومی از سوی اینجانب در آخرین شماره ماهنامه علمی-تخصصی روابط عمومی ایران (اسفند ۱۳۹۲-شماره ۹۱) درج گردیده است.

  شفاف سازی اطلاعات،پاسخگویی صادقانه

تا آنجا که من اطلاع دارم دو پژوهش در این زمینه توسط آقایان سید شهاب سید محسنی و حسین نصیری در دهه۷۰ انجام گردیده که علی رغم همبستگی بالا و اشتراک نظر روزنامه نگاران و کارشناسان روابط عمومی در رابطه با لزوم تعامل آنها در عرصه ارتباطات  در چند مورد دارای اختلاف نظر هستند که مورد اشاره قرار می دهم.
*
 ۱- در حالی که روزنامه نگاران خواهان آزاد بودن مطبوعات از کنترل مرئی و نامرئی دولت هستند و در واقع معتقدبه روزنامه نگاری آزاد ،مستقل و غیر دولتی اند، در مقابل روابط عمومی ها با آزادی گرایی مطلق به عنوان یک شیوه روزنامه نگاری مخالف هستند.

۲- اگر چه روزنامه نگاران نوعی شیوه روزنامه نگاری تحقیقی و افشاگرانه را در مورد سوءاستفاده های احتمالی مالی وسیاسی درسازمان های دولتی و درادارات خواستارند، در مقابل روابط عمومی ها ترجیح می دهند مطبوعات در سوءاستفاده ازاشتباهات احتمالی ادارات دخالت نکنند وبررسی  پیرامون این موضوع ها رابه خود سازمان ها واگذار کنند.

۳- روزنامه نگاران با این عبارت که "مطبوعات باید هر گونه اخبار دریافتی از روابط عمومی ها را بدون تحقیق وبررسی درج کنند"،مخالفت کرده وعقیده دارند مطبوعات نباید به گونه ای باشند که هر خبر و گزارشی که از طریق روابط عمومی ها به دفاتر مطبوعات ارسال می شود ،بدون هیچ گونه بررسی درج کنند. درحالی که روابط عمومی ها که خود به عنوان عوامل ودست اندر کار تهیه ،تنظیم وارائه اخبار عمل می کنند ،اعتقاد دارند که نیازی به تحقیق وبررسی پیرامون اخبارارسالی از سوی روابط عمومی ها نیست ومطبوعات می توانند آن ها را درج کنند .

 حال با نقد مطالب فوق واز رهگذر موارد اختلاف بین رسانه ها و روابط  عمومی ها می توان تعامل میان آنها را آسیب شناسی کرد. اساسا باید  رسانه ها و به خصوص روزنامه نگاران با روابط عمومی ها رابطه برد – برد داشته باشند . روابط عمومی های هوشمند برای جلب همراهی رسانه ها باید خود داوطلبانه پای پیش گذارند وشفاف سازی اطلاعات و پاسخ گوئی صادقانه وبه هنگام به افکار عمومی را در دستور کار قرار دهند.

فراموش نکنیم که رسانه و در رأس آنها روزنامه نگاری رکن چهارم دموکراسی به شمار می رود. مطبوعات آیینه تمام نمایی است که می توان از طریق آن نارسایی های سازمان و نظام اداری را اصلاح نموده و اعتماد مخاطبان راجلب نمود.

برخی از مسئولان روابط عمومی  می اندیشند که روزنامه نگاران پیوسته در صدد گرفتن نقطه ضعف از سازمان های مختلف هستند. بدیهی است که یکی از رسالت های مهم روزنامه نگاران افشای نارسایی ها ،کاستی ها و مسائل گوناگون جامعه و احیانا سازمان های دولتی است . این رسالت حتی در قانون اساسی و قانون مطبوعات جمهوری اسلامی ایران مدنظر قرار گرفته است.

در منظومه ارتباطات اجتماعی بایدنقد را بر عهده رسانه ها بگذارند؛نه این که آنها را در مسیری هدایت کنند که فقط مبلغ دستگاه های دولتی باشند.

شاید اگر رابطه عمودی  میان دولت (روابط عمومی) با رسانه به یک رابطه افقی تبدیل  و خبرنگاری از حالت پشت میز نویسی به خبرنگاری در میدان زندگی تبدیل شود،کشورها از توهم ثبات  و آرامش رها گردیده ، نشانه های بحران را احساس نموده و  زودتر به استقبال راه حل بروند.

روابط ناسالم میان رسانه ها و روابط عمومی ها هنگامی شکل می گیرد که در دو سوی این بده و بستان ،نگاه حرفه ای ،تخصصی ،آرمان خواهی و آینده نگرانه جای خود را به سطحی نگری و سوداگری بدهد.

اگر بساز و بفروش پیام و خبر حاکم شود، تعامل مبتنی بر اخلاق حرفه ای میان روابط عمومی ورسانه رنگ می بازد.کارکنان روابط عمومی باید فرآیند تاثیر گذاری رسانه بر افکار عمومی را به درستی بشناسند و از این پندار غلط فاصله بگیرند که با حبس اطلاعات و یا رنگ آمیزی دلبخواهی واقعیت ها می توان در دل مخاطبان جایی باز کرد.منصرف ساختن رسانه ها از سرک کشیدن به آن سوی پرده ، خبر سازی های بدلی برای پر رنگ جلوه دادن حضور خود دررسانه و هدایای پیدا و پنهان و آگهی های نان و آب دار برای رسانه های خودی ،ویرانگر است؛زیرا در عصر اطلاعات همه چیز شفاف و آشکار است و به قول معروف هیچ گاه ماه پشت ابر باقی نمی ماند.بنابراین روابط عمومی سنگر مبارزه سازمان با رسانه ها نیست که هرگاه انتقادی متوجه سازمان شد، سعی کند آن را به نادانی و غرض ورزی و بی اطلاعی متهم سازد؛بلکه تسهیل کننده روابط آزادانه و قانونمند رسانه ها با سازمان است.

ازسوی دیگر این واقعیت تلخ را نمی توان انکار کرد که بسیاری از رسانه های ما به بهانه کسب درآمد و حفظ بقاء خود به خواسته های یک سویه برخی روابط عمومی ها تن می دهند. آنها نیز به آسانی نگاه حرفه ای را کنار گذارده و چشم بسته تسلیم می شوندو چه بسا اعتبار حرفه ای رسانه از همین جا به تدریج رنگ می بازد و صاحب قلم از منظر صاحب آگهی خریدنی جلوه می کند.علاوه بر موارد فوق روابط عمومی ها که اغلب به مسائل در سطح سازمانی می نگرند،باید همچون روزنامه نگاران نگاهی کلان و در سطحی ملی داشته باشند. در بسیاری از موارد روابط عمومی ها تلاش می کنندرضایت مسئولان بالاتر از خود را در سازمان جلب کنند؛درحالی که چنین هدفی اساسا برای بسیاری از روزنامه نگاران بی معنی است.در صورتی که کارکنان روابط عمومی افق دید خود را وسیع نمایند، اخباری را که در اختیار رسانه ها قرار میدهند،غیر مفید، شهرت مدار و تاریخ گذشته و...نخواهد بود. آنها می توانند به عنوان مشاور، نقشه راه آینده سازمانی خود را در چارچوب "جهانی اندیشیدن و بومی عمل کردن"به رسانه ها ارائه دهند و در مسیر ارتباطات توسعه گام بردارند.

در حالی که دولت تدبیر و امید آغوش خود را برای نقد سازنده به روشنفکران و رسانه ها برای اصلاح ساز و کارها گشوده است،جا دارد که هم کارکنان روبط عمومی و هم رسانه ها از این فرصت بهره برده ،فرهنگ نقد را در جامعه نهادینه ساخته و زمینه را برای بروز و ظهور خرد جمعی در راستای تحقق سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق ۱۴۰۴ هجری شمسی فراهم نمایند.
در پایان  یاد و نام دکتر کاظم معتمدنژاد پدر علم ارتباطات اجتماعی و دکتر حمید نطقی پدر روابط عمومی در ایران را گرامی داشته و طلب رحمت برای آنان ،از خداوند متعال توفیق تداوم راهی را که بنیان نهادند ، مسئلت می نمایم.

    ما بدان مقصد عالی نتوانیم رسید     هم مگر پیش نهد لطف شما گامی چند