نوروز؛ آرش کمانگیرِ فرهنگ ایرانی است»

نوروز؛ آرش کمانگیرِ فرهنگ ایرانی است»

 علی اکبر جعفری و ابراهیم جعفری
 دهکده جهانی


 
  زِ کوی یار می آید نسیم باد نوروزی
 از این باد آر مدد خواهی، چراغ دل برافروزی
 به صحرا رو که از دامن غبار غم بیفشانی
 به گلزار آی کز بلبل غزل گفتن بیاموزی
                                                           "حافظ"
                                                                            

صدای پای بهار به گوش می‌رسد، جوشش بهار انجماد زمستانی را می‌شکند تا به تازگی دمیدن نفس نو بیانجامد و طنین شادی در طبیعت جاری شود. ‏هر بهار موعدی است برای تازه شدن و هر نوروز اُمید آفرین؛ جان طبیعت که زنده می‌شود، گویی شور و اشتیاق را در انسان ها برمی انگیزد تا در گذشته نمانند و برای آینده بهتر تلاش کنند. ‏

‏ هرچه از عمر نوروز می‌گذرد، جوان‌تر، شاداب‌تر و باشکوه‌تر می‌شود. به تعبیر استاد بقایی ماکان ، حتی در بدترین و وحشتناک‌ترین ایامی که بر این ملت گذشت، یعنی آن زمانی که مغولان آمدند و کُشتند و بردند و در آن هنگام که تیغ یأس و مصیبت را با گلوی این قوم آشنا ساختند، باز هم نوروز مردم این سرزمین را به حال خود رها نکرد و نور اُمید را به قلب‌هایشان تابانید. ‏

 یک جامعه برای توسعه ارتباطات و تعامل با جهان به نمادی واحد نیاز دارد تا از رهگذر آن، خود را به دنیا معرفی کند. نوروز به واسطه گستره جهانی و فراملی‌اش، از سوی یونسکو ثبت بین‌المللی شد تا به‌عنوان هدیه‌ای از فرهنگ ایرانی به دنیا معرفی شود.

 آیین نوروز قادر است در یک زمان و موقعیت واحد، افراد مختلف از همه ادیان و مذاهب اعم از زرتشتی، مسیحی سنی، شیعه و ... را با مقدسات، کتاب‌ها و علائق متفاوت بر سر سفره هفت‌سین و مراسم نوروز گردهم آورد.
هر کسی مختار است چیزی را بر سر سفره نوروز خود بگذارد که برای او اهمیت دارد. عناصری که در هفت‌سین کنار هم چیده می‌شوند، همگی بیانگر پایان زمستان و آغاز بهار، به جا آوردن شکر نعمت‌ها و دلیل معاشرت و گردآمدن افراد است.
در روزگاری که این همه تنش و دشمنی و خشونت وجود دارد، نوروز می‌تواند مهم‌ترین و بهترین بستر جهت همزیستی میان ملل باشد.

 نوروز در داخل ایران نماد وفاق ملی میان خرده فرهنگ‌ها و در خارج از مرزها، نشان همزیستی و همراهی ملت هاست. پیوستن به آیین نوروز، تغییر دین، فرهنگ، عقیده و اندیشه نمی‌خواهد و هر انسانی با هر مرام و مسلکی می‌تواند کنار سفره نوروز بنشیند. این ویژگی مهم نوروز کاملاً استخراج شده از فرهنگ متکثر ایرانی و بستری برای همزیستی همه فرهنگ‌ها می باشد.
این موهبت یکی از مزیت‌های فرهنگ ایرانی و نوروز است که تساهل و تسامح از اجزای هویت آن شناخته می‌شود. نوروز آیینی است که می‌تواند افراد را به هم نزدیک کند و زمینه تعامل و گفت‌وگو با دیگران را فراهم سازد.
 در حقیقت نوروز یک نماد فرهنگی است که جنبه فراملی خود را در عین حفظ هویت فردی انسان ها حفظ کرده است؛ بنابراین در مقام پاسخ به این پرسش که «نماد واحد نوروز چیست؟» باید گفت نماد واحد برای نوروز، چیزی جز تساهل و تسامح و پذیرش تکثر نیست.
                                 

دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن می گوید:

  «گستره مرزهای فرهنگی ایران تا آنجایی است که نوروز را پاس می دارند.» نوروز آرش کمانگیر فرهنگ ایرانی است. ایران در سپهر فرهنگی؛ فراتر از مرزهای سیاسی می باشد.
 
 اگر صدها میلیون ساکنان این گستره فرهنگی از غرب چین تا شرق اروپا خواهان آنند که نوروز به نمادی جهانی تبدیل شود، برای آن است که می خواهند آیینی که فقط سمبل و پرورنده پاکی، دوستی، نرمش، آشتی، سازگاری، اعتدال، زیبایی و نیکی است و با هیچ دین و مسلکی سر ناسازگاری و ستیز ندارد، جهانی و جهانگیر باشد تا همگان آن را ارج نهند و نیکی، محبت، مهر و آشتی را پاس دارند. باشد که ستیزه جویان، نوروز اندیش شوند.

 در پایان این یادداشت را با شعر زیبای زنده یاد فریدون مشیری در مورد نوروز آراسته می سازیم.
                                       

بوی باران بوی سبزه بوی خاک

شاخه های شسته باران خورده پاک
آسمان آبی و ابر سپید
برگهای سبز بید
عطر نرگس رقص باد
نغمه شوق پرستو های شاد
خلوت گرم کبوترهای مست
نرم نرمک می رسد اینک بهار
خوش به حال روزگار
خوش به حال چشمه ها و دشت ها
خوش به حال دانه ها و سبزه ها
خوش به حال غنچه های نیمه باز
خوش به حال دختر میخک که می خندد به ناز
خوش به حال جام لبریز از شراب
خوش به حال آفتاب
ای دل من گرچه در این روزگار
جامه رنگین نمی پوشی به کام
جامت از آن می که می باید تهی است

 ای دریغ از تو اگر چون گل نرقصی با نسیم
 ای دریغ از من اگر مستم نسازد آفتاب
 ای دریغ از ما اگر کامی نگیریم از بهار
 گر نکویی شیشه غم را به سنگ
 هفت رنگش میشود هفتاد رنگ

  فرارسیدن بهار زیبا و نوروز فرخنده را به هم میهنان تبریک و تهنیت عرض نموده، از خداوند متعال توفیق روزافزون آنان را در سال جدید مسئلت نموده و از او می خواهیم که:

              حَوَل حالَنا ِالی َاحسنِ الحال