در سایه کوه، باید از دشت گذشت*

      *به مناسبت روز جهانی کوهستان* 

 ابراهیم جعفری

 دهکده جهانی

@dehkade_jahan

أَلَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ مِهَادًا 

آیا زمین را گهواره‏ اى نگردانیدیم؟ 

وَالْجِبَالَ أَوْتَادًا 

و کوهها را چون میخ هایى [نگذاشتیم؟]

   کوه ها در طول تاریخ به عنوان  نمادی استوار و محکم در اذهان ساکنان زمین ثبت شده اند. این دژ های سترگ از دل خود آب های شیرین اکثر مناطق جهان را تامین می کنند. همچنین زیستگاهی برای انواع گونه های گیاهی و جانوری به شمار می روند؛ از این رو  می توان گفت:

 *کوه ها استوارترین نماد در جهان می باشند.* 

صفای کوهستان یادآور یکرنگی وجود انسان ها نیز هست؛ زیرا فرصتی را برای بازگشت به خود و صیقل دادن روح و روان به وجود آورده؛ اراده انسان در مواجهه با سختی در فتح قله را به نمایش می گذارد.

 سازمان ملل متحد روز ۱۱ دسامبر ( ۲۰ آذر ماه ) هر سال را به عنوان

 *روز جهانی کوهستان* نامگذاری کرده است. 

 دفتر خواربار و کشاورزی سازمان ملل (فائو) به عنوان متولی این روز، موضوع روز جهانی کوهستان امسال را با هدف ارج گذاری بر تنوع فرهنگی و زیستی، *« نکوداشت گوناگونی و تکریم هویت»* اعلام کرده؛ با این نگاه که مردمان کوه‌نشین حامل آن می باشند. کوه‌ها میزبان جامعه‌هایی با فرهنگ و سنت‌های دیرین و خاستگاه چشمه‌ها و رودها هستند و از این‌رو در طول تاریخ مورد احترام بوده‌اند. مردمانی با فرهنگ‌های بسیار متفاوت در جهان که نیایشگاه‌های خود را بر فراز کوه‌های بلند ساخته‌ و در کوه‌ها برای دشت‌های خود طلب ابر و باران کرده‌اند. کوه ها مکان بسیاری از رویدادهای مذهبی و رخدادهای تاریخی و الهام‌بخش شمار زیادی از شاعران و نویسندگان نیز بوده اند. کوه‌ها، مهد پرورش زبان‌ها، محل شکل‌گیری معماری های شگفت‌آور، نماد‌هایی برای ادبیات، سینما، موسیقی، سنت‌های شفاهی و... هستند.

شوربختانه مهاجرت، جنگ، شهری شدن و ...، پایداری جامعه‌های کوه‌نشین را که هر کدام ارزش‌ها و سامانه‌ اعتقادی متفاوت دارند، تهدید می کند. *طبق اطلاعات یونسکو از ۶۶۹ زیستگاه بشر، ۳۷۶ مورد یا ۵۶ درصد، دربرگیرنده‌ زیست‌بوم‌های کوهستانی می باشند. در ایران نیز بیشتر مناطق حفاظت‌شده کم‌و‌بیش کوهستانی هستند.* 

 زیست انسانی در سرزمین ایران چنان پیوستگی با کوهستان‌ها داشته که در بیشتر اسطوره‌های ایرانی، سرآغاز آبادانی و تمدن بوده است. کوهستان‌‌ها امروزه نیز همچنان زندگی بخش سرزمین ما و در عین حال بستر فرهنگی در خور توجه کشور هستند. قوم‌هایی با آداب و پوشاک و شیوه‌های معیشت متنوع، زبان‌ها و گویش های بسیار، موسیقی های دل‌انگیز، دست بافته‌ها و دیگر صنایع‌دستی کم‌مانند توام با تجربه‌های ارزشمند در بهره‌برداری و حفظ منابع طبیعی، در کوه‌ها و کوهپایه‌های ایران زندگی می کنند.

 از منظر دیپلماسی فرهنگی کوه ها می توانند بستر مناسبی برای *گفت و گوی فرهنگ ها* نیز باشند؛ کما این که تعداد کوه پیمایانی که از سراسر جهان طی سال های گذشته ارتفاع های دماوند را طی نموده اند، فرصت تبادل دیدگاه ها و اندیشه ها را در حین انجام این ورزش دوست داشتنی به دست آورده اند. *بنابراین کوهستان را می توان عامل همبستگی ملت ها نیز قلمداد کرد.* 

 بدون تردید خداوند متعال نعمت و موهبت کوه را بر همشهریان تمام نموده و خرسندیم که با همت هیئت کوهنوردی گلپایگان، اکیپ های کوهنوردی نه تنها ارتفاعات کوهستانی زادگاه مان را درنوردیده اند؛ بلکه به قله های سبلان، دماوند و سایر نقاط مرتفع ایران نیز صعود کرده و با ابتکاراتی نظیر درخت کاری و هدایت آب ها به سوی مراتع و درختان در جهت *تنوع زیستی در کوهستان ها* گام برداشته اند.

برخوردار بودن گلپایگان از ۴۰۰ کوهنورد حرفه ای  که در مواردی همراه با اعضای خانواده هایشان حدود ۱۰۰۰ نفر کوهنورد همگانی را تشکیل می دهند، قادر است اهرم نیرومندی برای ایجاد انگیزه در میان مردم؛ به ویژه جوانان برای مقابله با بیماری های های جسمی و روحی ایجاد نماید.

 در این راستا احداث پناهگاه " *چشمه خضر* " توسط علاقه مندان به این رشته ورزشی در ارتفاع ۱۸۰۰ متری دامنه کوه الوند گلپایگان 

( با ارتفاع قله ۳۱۳۸ متر ) که فعلاً مساحتی ۳ هکتاری را تشکیل داده و امید می رود تا ۸ هکتار توسعه یابد، بارقه امیدی است که بر ظرفیت های ورزشی، فرهنگی و گردشگری زادگاه مان بیفزاید و توسعه پایدار مناطق روستایی و شهری ارمغان آن باشد.

 در پایان یاد شهید *سید محمد حسینی* را که در شب ۱۵ بهمن سال ۱۳۶۱ به مناسبت سالگرد پیروزی انقلاب با نور پردازی در کوه های مشرف به شهر، شور و شعف به یادماندنی را به ارمغان آورد و در این مسیر پس از سقوط از کوه به شهادت رسید، گرامی می داریم. 

         *یک روز رسد غمی به اندازه کوه* 

         *یک روز رسد نشاط اندازه دشت* 

          *افسانه زندگی چنین است گُلم* 

        *در سایه کوه باید از دشت گذشت*