فرزان سجودی فرزانه ای در نشانه شناسی

* فرزان سجودی فرزانه ای در نشانه شناسی* 

 * به مناسبت هفته پژوهش و تجلیل از پژوهشگران* 

 ابراهیم جعفری

 دهکده جهانی

@dehkade_jahan

بارها آثار علمی *دکتر فرزان سجودی* همشهری دانشمندمان را در مطبوعات مشاهده کرده ام و تنها یک بار پای سخنان ایشان در مناظره علمی نقد و بررسی کتاب «مردم شناسی ارتباطات خودمانی» اثر دکتر محمود اکرامی در سال ۱۳۸۴ نشستم که خاطره آن هنوز در ذهنم باقی است.

ماهنامه فرهنگی، اجتماعی «آزما» در شماره ۱۶۹ ( مهر ۱۴۰۱ ) ارج نامه ای به پاس مجاهدت های علمی این زبان شناس و نشانه شناس برجسته ایرانی تهیه و تنظیم نموده که واقعاً خواندنی است. پس از مطالعه مصاحبه عمیق دکتر سجودی و نیز دیدگاه همکارانش در دانشگاه علامه طباطبایی، تصمیم گرفتم چکیده ای از آن ها را به مناسبت *«هفته پژوهش»* تقدیم علاقمندان نمایم.

 فرزان سجودی، استاد، پژوهشگر و نظریه پرداز معاصر ایران شخصیتی چند وجهی دارد. او به خوبی توانسته بیش از دو دهه، توازنی کمیاب میان جایگاه آکادمیک خود با جایگاه روشنفکری در سطح جامعه معاصر ایران برقرار سازد. در همین زمان پژوهش های متعدد سجودی تأثیر عمیقی بر فضای فکری جامعه دانشگاهی ایران طی دو دهه اخیر گذارده است.

 پس از پایان تحصیل در مقطع دکتری، سجودی نقطه اتصال تعدادی از پژوهشگران شد و حلقه *«نشانه شناسی تهران»* شکل گرفت که ثمرات پژوهشی و آموزشی آن طی دو دهه در فضای گفتمانی ایران بسیار تأثیرگذار بود.

دکتر سجودی از پیشگامان *نقد میان رشته ای* در فضای آکادمیک و روشنفکری ایران نیز بوده است. او از درهم آمیختن و گفت و گو میان ادبیات و سینما، تئاتر و فلسفه، عکاسی و معماری، نقاشی و شعر و ... هراسی ندارد؛ زیرا به خوبی می داند که با تحلیل میان رشته ای فرصت بیشتری خواهیم داشت تا آثار و متن ها با یکدیگر گفت و گو کنند و بده و بستان داشته باشند.

 فرزان سجودی نقشی ماندگار بر فضای گفتمانی نقد و نظریه ادبیات و هنر ایران گذاشته است. *فروتنی، مهربانی و در همان حال برخورد حرفه ای و آکادمیک و تفکر انتقادی از او شخصیتی فرهنگی ساخته که در آن از غرور سلسله مراتبی دانشگاهیانی که خود را بسیار جدی گرفته اند و در پیلهِ تخصص شان گرفتارند، هیچ خبری نیست.* 

او زبان ساده ای برای بیان دیدگاه هایش انتخاب می کند و خود را پشت اصطلاحات پیچیده پنهان نمی سازد. همواره شوخ‌طبع است و با شوخ طبعی خودش را بیش از دیگران پیوسته نقد می کند.

بنا به گفته سرکار خانم عابد مدیر مسئول ماهنامه آزما که در کلاس های درس این استاد فرزانه حضور داشته، جلسات سخنرانی اش پُر از علاقمندان به شنیدن حرف های تازه بوده و هست. حتی در روزهایی که به کانادا مهاجرت کرد، کلاس های آنلاین اش بسیار شلوغ بود.

سجودی در کانادا هم بی کار ننشست و همراه جمعی از افغانی ها و ایرانی ها کوشش بسیار کرد تا زبان فارسی را در لیست درس های ارائه شده در دبیرستان های تورنتو قرار دهند تا فرزندان مهاجران ایرانی بتوانند زبان مادری بیاموزند و با وجود مهاجرت به کانادا هر سال چند ماهی را در ایران می گذراند.

 نکته جالب توجه در زندگی علمی دکتر سجودی این است که ایشان بعد از یک دوره ده ساله کار فنی لوله کشی در سن سی سالگی، آموزش عالی و تحصیل در دانشگاه را آغاز می کند و به صورت پیوسته طی ۱۲ سال از ۱۳۶۹ تا ۱۳۸۱ در دانشکدهِ ادبیات و زبان های خارجی دانشگاه علامه طباطبایی پس از گذراندن دوره کارشناسی زبان انگلیسی، در مقطع های کارشناسی ارشد و دکتری در رشته زبان شناسی فارغ التحصیل می شود.

دکتر سجودی که به مرتبه علمی دانشیاری رسیده و با تألیف ۶ کتاب و ترجمه ۹ کتاب و ارائه مقاله های متعدد در زمینه زبان شناسی و نشانه شناسی به عنوان یک پژوهشگر شایستگی خود را به اثبات رسانده، در فرازی از مصاحبه خود می گوید: *« منِِ معلم دانشگاه، هیچ کجا نباید دانشجو بودنم را متوقف شود و دائماً باید جستجو کنم. ببینم کی چه نوشته است؟ کی دارد چه کار می کند؟ این توهم استاد بودن ( که من دیگر به آن نیازی ندارم )، گاهی آدم را گیر می اندازد. »* 

به همین دلیل است که ایشان پس از کلاس ها با وجود خستگی های پس از چند ساعت تدریس، تلاش می کند تا *« گفت و گو »* را با کسانی که هنوز پرسشی دارند، ادامه دهد.

همچون *سقراط* که در کوچه پس کوچه های آتن راه می رفت و هر که دوستدار دانایی بود و می خواست که در بارهِ حقیقت با او سخن بگوید، با خود همراه می کرد.

این استاد فرزانه در مصاحبه خود با آزما خاطرنشان می سازد: *« من در روستای مان در گلپایگان ( نیوان سوق ) به دنیا آمدم و دوست دارم بگویم گلپایگانی هستم»* 

برای همشهریان جای بسی افتخار است که در دامان خود چنین چهره های اثرگذاری پرورانده اند تا سهمی از توسعه علمی ایران عزیز را بر دوش کشند.

 *با عرض تبریک هفته پژوهش به همه دانشورزان این مرز و بوم، از خداوند متعال توفیق روزافزون این چهره فرزانه را مسئلت می نماییم.*