بدرود؛ #مرد_حنجره_طلایی

 بدرود؛ #مرد_حنجره_طلایی 

 ابراهیم جعفری

 دهکده جهانی

@dehkade_jahan

او می رود دامن کشان

من زهر تنهایی چشان

دیگر مپرس از من نشان

کز دل نشانم می رود

 #استاد_علی_اکبر_گلپایگانی روی دوش انبوه دوستداران و علاقه مندانش به جایگاه ابدی سفرکرد و صدای مخملین خود را برای نسل های حال و آینده به یادگار گذاشت. 

در زمانی که آواز ایرانی رو به انحطاط بود، گلپا و ایرج با هوشمندی متوجه شدند که باید آواز را «ترانه‌وار» سر داد. خوانشی که به‌غایت دلنشین بود و موجب شد جای این دو هنرمند حتی در سینمای آن روزگار نیز باز شود.

اکبر گلپا قدم به قدم، هنر آواز را در گلستان موسیقی طی نمود. صوت داودی او که از عمق وجود و قلبی عاشق سرچشمه می گرفت، از منظر عام گرایی هنر، همانند اکسیری حیات بخش در تاریخ یک قرن موسیقی این مرز و بوم کم نظیر بود و در عین حال متواضع و فروتن ره می پیمود. 

 برای شنیدن مثنوی زیبایش در دستگاه شور و با مطلع «مست مستم ساقیا»، هر کس که رادیو نداشت، اقدام به خرید آن می نمود تا خود را از لذت شنیدن آن محروم نسازد.

وقتی برای نخستین اجرا به استودیوی رادیو رفت، داود پیرنیا بنیانگذار برنامه گل ها تحت تاثیر صدای دلنشین او قرار گرفت و از آن روز اکبر گلپا به مرد شماره یک رادیو تبدیل شد. او که بیشترین آواز را در برنامه گل ها داشت، بعد از تغییر و تحولات سیاسی، چهار دهه سکوت کرد؛ اما در ذهن دوستدارانش هیچ گاه محو نشد.

 آواز گلپا منجر به مردمی شدن موسیقی  در این سرزمین شد و حدود بیست سال از این مزیت ناب برخوردار بود. عطش شنیدن صدایش همواره در بین اقشار مختلف وجود داشت؛ تا جایی که استاد حبیب الله بدیعی در این باره فرمودند: «صد سال دیگر می فهمند که گلپا چه کسی بود»

 جوهره آواز چهار چهره برجسته هنری ایران، یعنی بنان، گلپا، ایرج و شجریان، بزرگ ترین تاثیرها را در بنیان و ساختار آوازی موسیقی ایران داشته که از بین این چهار تن، عام گرایی استاد گلپا کاملآ بارز و منحصر به فرد باقی مانده است. حتی بعد از ممنوع الکار شدن، که غمٍ وجودش را گران و سوز قلبش را عاشقانه تر در آوازش نمایان گرداند، باز هم برای خاص و عام همان «گلپا» بود و ماند.

 استاد گلپا هنرمندی بود که وجود و قلبش  را در آوازش چونان خطوط نرم و رنگین مینیاتور می توان دید و چه بسا تنها اوست که آواز و صدا را دیدنی و شنیدنی کرد؛ از این رو آثار، گفتار، رفتار و حالات و منش انسانی اش از سوی خاص و عام قدر دید و بر صدر نشست.

 گلپایگانی صدای رسای نسل قبل، حال و بعد از خود بوده و خواهد ماند. هنرمندی خوش رو که با استادی، تمام تکنیک های آوازی را در عنان و لگام حس و عشق، با تحریرهایی بی نظیر و با نبوغی وصف ناشدنی خلق می نمود. هم او بود که به جسم آواز، جانی دوباره بخشید و روحش را به سوی نور و روشنی رهنمون کرد. بی تردید صدای بهشتی استاد گلپا و تسلط روی شعر و درک معانی و استفاده از آن با وسعت زیاد حنجره اش، وی را به عنوان نامدارترین شناسنامه فرهنگی هنری معاصر ایران قرار داده است.

 در روزهایی که بسیاری از خوانندگان، آهنگ سازان و شاعران نامدار ایران راهی آن سوی مرزها می شدند، گلپا در ایران ماند و خاموشی را بر غربت ترجیح داد. نزدیک به چهار دهه بی صدایی را تحمل کرد؛ ولی قدم زدن در کوچه پس کوچه های تهران را به جاذبه های جهان غرب نفروخت و می گفت: « به جهانی ندهم ذره خاک وطنم»

همه را به گرمی می پذیرفت. جوانان از جای جای ایران به خانه او می رفتند، آواز می خواندند و توصیه های گلپا را که برای اصلاح خوانش می گرفتند، توتیای چشم می کردند.

شاید کمتر کسی بداند اکبر گلپایگانی نزدیک به ۵۰ جلد کتاب تألیف نموده که اغلب آن ها در خارج به چاپ رسیده است. او پنج مدرک دکترای افتخاری از کشورهایی نظیر آمریکا، مجارستان و ... دریافت کرده و جالب آن که به صورت حرفه ای فوتبال بازی کرده است.

 استاد گلپا چهره برجسته ای بود که مانند بسیاری از بزرگان تاریخ ایران، در حیات خود از دوست و دشمن جفا دید؛ ولی خم نشد و به پشتوانه عشق به مردم و متقابلاً گرایش مردم به او، نشکست؛ پاک زیست و جاودانه شد.

 او همیشه گفته بود، دوست دارم مراسم تشییع من مانند فردین و تختی باشد. خودش نیز شمایلی مانند آنان داشت. ساده زیست و مردم‌دار بود و عشق به میهن در آثار او موج می زد.

استاد گلپایگانی سنت آواز را جاودانه کرد و ساختمانی دوباره ساخت. با تمام احساسش می‌خواند؛ به گونه ای که حتی یک واژه را بی‌تفاوت نخواند و سراسر زندگی اش با عشق و احساس همراه بود. سرانجام این ستاره تابناک هنر ایران در روز ۱۳ آبان ۱۴۰۲ به بزم گل ها در بهشت معبودش پیوست و آسمانی شد.

« ای خاک تیره دلبر ما را عزیز دار

کاین نور چشم ماست که در بر گرفته ای»

 زبان حال استاد گلپایگانی نیز چنین است: 

بعد از وفات، تربت ما در زمین مجوی

در سینه‌های مردم عارف، مزار ماست

یادش به خیر باد