دکتر ابراهیم جعفری
فرهنگی
دکتر ابراهیم جعفری
فرهنگیمریم کاظم زاده اولین عکاس زن در دوران دفاع مقدس آسمانی شد*
*
* از همسری اصغر وصالی تا عکاسی جنگ*
*مریم کاظم زاده* عکاس باسابقه سال‌های انقلاب و جنگ در ۶۵ سالگی درگذشت. *مریم کاظم زاده، اولین عکاس زن جنگ بود* که مهر سال ۵۹ به مناطق جنگی رفت و خاطرات بسیاری از حضور رزمندگان در مناطق جنگی ثبت کرد.
وی سابقه همکاری با روزنامه‌های انقلاب اسلامی، کیهان و مجله زن روز را در کارنامه کاری و حرفه‌ای خود داشت.
او فرزند یک خانواده سرشناس در شیراز بود و تحصیلات عالیه‌اش را در انگلستان به پایان رساند.
حضور او در کردستان عکس‌های زیادی از آن دوران به یادگار گذاشته است که بخشی از آن‌ها در کتاب *«عکاسان جنگ»* توسط بنیاد روایت فتح به چاپ رسیده است.
همچنین برخی از این عکس‌ها برای نخستین بار در سال ۱۳۹۴ طی نمایشگاهی در خانه هنرمندان ایران به نمایش درآمد. زنده‌یاد کاظم‌زاده در کردستان با شهید *اصغر وصالی* و گروه *«دستمال سرخ‌ها»* آشنا شد.
وجه تسمیه این گروه به شهادت یکی از اعضای جوان آن بازمی‌گردد. او به هنگام شهادت، لباسی سرخ بر تن داشت که هم‌رزمانش به‌عنوان یادبود وی، تکه‌هایی از لباس او را بر گردن بستند و عهد کردند که تا گرفتن انتقامش، آن را از خود جدا نکنند.
کاظم‌زاده و وصالی اواخر شهریور ۱۳۵۸ عقد کردند و اوایل مهرماه به همراه گردان پنجم سپاه پادگان ولی‌عصر (عج) که فرماندهی‌اش را وصالی بر عهده داشت، به مهاباد رفتند تا اولین سفر مشترک زندگی‌شان را در یک منطقه جنگی بگذرد.
پس از شروع جنگ تحمیلی در ۳۱شهریور ۱۳۵۹، زندگی این زوج بار دیگر با مقاومت گره خورد. این بار هم خانم خبرنگار همراه همسر رزمنده‌اش به سرپل ذهاب رفت؛ اما طولی نکشید که در ۲۸ آبان ۱۳۵۹ اصغر وصالی در تنگه حاجیان گیلان غرب به شهادت رسید.
مریم کاظم‌زاده عکاس جنگ و همسر شهید اصغر وصالی در ۶۶سالگی بر اثر عوارض ابتلا به سرطان، درگذشت.
از زندگی و تلاش این بانوی عکاس چندین کتاب منتشر شده است که از میان آن‌ها می‌توان به کتاب‌های *«عکاسان جنگ (عراق- ایران)»* و *«خبرنگار جنگی»* اشاره کرد. «عکاسان جنگ» حاوی مجموعه‌ای از تصاویر مربوط به انقلاب و جنگ ایران و عراق است که بین سال‌های ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۵ از دریچه دوربین مریم کاظم زاده به ثبت رسیده و با پاره‌هایی کوتاه از خاطرات این بانوی عکاس از آن هنگام همراه شده‌اند.
در کتاب *« روزنامه‌نگاری ایرانی درس‌های تجربه»* که شامل گفت‌وگوی *آزاده محمدحسین* با چهر‌ه های شناخته‌شده‌ای ازجمله مرحومه کاظم‌زاده است، این عکاس فقید درباره تجربه عکاسی در جنگ، ویژگی روزنامه‌نگاری بحران و ... سخن گفته است.
در بخشی از این گفتگو کاظم زاده در پاسخ به این سؤال که خبرنگاری جنگ راحت‌تر بوده یا پس‌ازآن؟ می‌گوید: « *خبرنگاری جنگ راحت‌تر بود. به دلیل صراحت جنگ و ماهیت آن، به نظر من خبرنگاری جنگ راحت‌تر از خبرنگاری بعد از جنگ بود، بعد‌ها سلیقه‌ها وارد کار می‌شد و اگر نمی‌توانستی خودت را با آن سلیقه‌ها تطبیق دهی، کار کردن بسیار آزاردهنده می‌شد.»*
این گفتگو با تیتر *«خبرنگاری در جنگ راحت‌تر بود.»*، انعکاس یافت.
*روانش شاد و یادش گرامی باد*
ابراهیم جعفری