با پژوهش، بهشت حقیقت دست یافتنی است

#پژوهش در عرصه های گوناگون یک کشور نماد بالندگی، رشد و همگام شدن با تحولات دنیای معاصر می باشد و  هفته پژوهش هر سال بیدار باشی تازه در جهت لزوم توجه بیشتر به این موضوع بنیادی بوده و  فرصت مغتنمی است تا با تاکید بر لزوم روی آوری جامعه به کند و کاو در مسائل، دستگاه های تبلیغاتی نظیر صدا و سیما، روزنامه ها و شبکه های اجتماعی موضوع خطیر تحقیق را در میان مردم‌ و بخصوص فرهیختگان نهادینه ساخته، در زمره معارف عمومی قرار دهند.

 اگر تحقیق را پنجره ای به سوی آینده و گشودن معبری در قلمرو وسیع مجهولات برای دستیابی به عرصه پُرفروغ دانایی قلمداد نماییم، بدون تردید پژوهشگران، مجاهدانی هستند که بشریت را از دریای متلاطم‌ جهل به ساحل نجات رهنمون می سازند، از این رو جا دارد ارج گذاری به پژوهشگران را در صدر برنامه های این هفته قرار دهیم.

 نکوداشت مقام علمی پژوهشگران برخاسته از ضرورت توجه به مقام و منزلت دانش و دانشمندان در اندیشه،نظام و جامعه اسلامی است. خداوند پایگاه مومنان و دانشمندان را رفعت بخشیده است و پیامبر بزرگ او، عالمان را در زمین مثل ستارگان در آسمان موجب یافتن راه درست می داند و برتری عالم را بر عابد به برتری ماه بر ستارگان دیگر در شب چهاردهم تشبیه کرده است.

 به گفته امیر مومنان حضرت علی ( ع ) " شناخت مقام علم، خود مرتبه ای از طاعت است " و " هرکس به عالمی احترام گذارد، همچون احترامی است که به پروردگار خود گزارده است ". از این رو حرمت گذاری به دانشمندان یک وظیفه دینی است که باید به عزمی ملی و رویه ای عمومی برای شکوفایی و بالندگی علمی کشور منجر شود.

  اگر چه" دانش " امروزه از ضروریات حیات و عزت و اقتدار هر جامعه است؛ اما برای کسب آن نمی توان به فضیلت دانستن علم اکتفا کرد.

 دانش محصول اندیشه و زندگی " دانشمندان " است. به این سبب باید به فرآیند تولید آن اندیشید و مقتضیات و موجبات پیدایش و رشد آن را شناخت و فراهم کرد. حرمت گذاری به علم، توجه به علم و عالمان در جامعه و نظام اسلامی مسئولیتی بزرگ در همه سطوح تصمیم سازی و تصمیم گیری است. پس باید زمینه های این مهم را فراهم کرد؛ چرا که فراهم آوردن زمینه های فرهنگی و اجتماعی رشد و شکوفایی علوم است که توسعه علمی را به دنبال می آورد و این ایده  زمانی اجرایی می شود که در همه جای جامعه، دانشمندان و محققان و متفکران قدر ببینند و بر صدر نشینند. نمی توان مصرف کننده محصول علم بود و مسیر دشوار و طولانی تولید آن را ندید و پاس نداشت. دانش حاصل عمر و ایثار  دانشمند و دست و پنجه نرم کردن او با مشکلات و دشواری های گوناگون زندگی است. پس
 " عالم " را باید شناخت و حرمت نهاد تا جریان علم زنده بماند و همه گیر شود. هفته پژوهش در هر سال نشانگر آن است که حکایت توسعه علمی همچنان باقی است.

  اگر تحقیق را پنجره ای به سوی آینده و گشودن معبری در قلمرو وسیع مجهولات برای دستیابی به عرصه پرفروغ دانایی قلمداد نماییم، بدون تردید پژوهشگران مجاهدانی هستند که بشریت را از دریای متلاطم‌ جهل به ساحل نجات رهنمون می سازند.

 قرآن مجید در آیات متعدد بارها ما را به سوی تفکر و تدبر فرا می خواند. اگر اندیشمندان و صاحبنظران با نگاهی عالمانه و از سر تدبیر‌ گره از مشکلات و معضلات می گشایند، در حقیقت شکری است که در برابر نعمت های بی شمار خداوند متعال به جا آورده و ادای دینی در برابر مسئولیت و تعهد آنان نسبت به استقلال علمی کشور به شمار می رود.

 فرآیند پژوهش همواره زنده، پویا  و جاویدان است. این حرکت باید همچون خونی حیات بخش در رگ های پیکره این مرز و بوم جریان یابد تا توسعه پایدار ارمغان آن باشد. فراموش نکنیم که  با پژوهش، بهشت حقیقت دست یافتنی است و به قول اندیشمندی بزرگ، پای معیشت مان را تنها می توانیم به اندازه گلیم معرفت مان دراز کنیم.

 بدیهی است که پژوهشگران باید در این مسیر دشوار اکسیر عشق را چاشنی حرکت خود قرار داده، از مشکلات و سنگلاخ ها نهراسیده و با ایمان، آن ها را پشت سر گذارده و آگاه باشند که به قول گاندی رنجی را که شجاعانه و از سرِ خرد و اختیار تحمل می کنند، ستودنی است.

        علم دریایی است بی حد و کنار
          طالب علم است غواص بحار
          گر هزاران سال باشد عمر او
      او نگردد سیر خود از جست و جو

 این یادداشت با کمی اختصار در صفحه ۱۲ روزنامه شرق سه شنبه ۲۵ آذر ماه ۱۳۹۹ با عنوان " چند نکته در باره پژوهش و تصمیم سازی " به چاپ رسیده است.

.

.

.

.

\

...

چنین گفت #اقبال؛ اندیشه ها و آموزه ها

چنین گفت #اقبال؛ اندیشه ها و آموزه ها

 دکترقاسم صافی یکی از مفاخر علمی گلپایگان، طی ۵۰ سال حدود ۱۶ هزار ساعت تدریس و استادی دانشگاه تهران و ارائه بیش از ۳۰ اثر  تالیفی و ۱۵۰ مقاله علمی و داوری پایان نامه ها و مقاله هایی را در کارنامه خود دارد و دارای گرایش های تحصیلی و پژوهشی در ادبیات و علم اطلاعات و دانش شناسی و علوم تربیتی بوده و سالیانی است که در پاسداشت و یادکرد اندیشه وران و خادمان فرهنگ و ادب کوشیده و در شناساندن آنان به نسل جوان و مردمان ایران، دست به قلم برده و اثرگذار بوده است.

 دکتر صافی سال ها مسئولیت اداره نشریات در دانشگاه تهران را بر عهده داشته و مسئولیت اداره مراجع و منابع و نسخ خطی، مشاور در روابط بین الملل و معاونت موسسه لغت نامه دهخدا و مرکز بین المللی آموزش زبان فارسی از خدمات اجرایی وی به شمار می رود و در سال ۱۳۹۷ به عنوان پژوهشگر پیشکسوت نمونه دانشگاه تهران انتخاب شدند.

 آنچه در زیر ملاحظه می کنید، برگرفته ای از نوشته آقای حامد داراب در مورد کتاب " چنین گفت اقبال؛ اندیشه ها و آموزه ها " اثر دکتر صافی است که ویرایش جدید آن توسط  انتشارات دانشگاه تهران در سال ۱۳۹۷ به زیور طبع آراسته شده است.

 #علامه محمداقبال_لاهوری شاعر، فیلسوف، سیاستمدار و متفکر و ادیب غیرایرانی بود که در فضای سیاسی و اندیشه ورزی و فرهنگی ایران مانند ماهاتما گاندی در حوزه سیاست و بیدل دهلوی در گستره شعر و ادبیات، تاثیرگذار بود. آوازه اندیشگی او  در جنبش روشنفکری اسلامی، نه‌تنها در ایران؛ بلکه در اغلب کشورهای مسلمان نیز اثرگذار و تاریخ‌ساز بوده است.

 نظریه‌های او با تأکید بر پیشگامی مسلمانان در روش‌های تجربی و تمرکز بر آثار خوارزمی و ابوریحان بیرونی هنوز در روش‌های تحلیلی متفکران اسلامی؛ به‌خصوص نواندیشان دینی جایگاهی ویژه دارد. 

 اقبال به عنوان یک فیلسوف، به دغدغه‌ اجتماعی و فکری مردم  توجه خاص دارد و با همین رویکرد، بازسازی اندیشه دینی را مطابق با شرایط زمانی و مکانی تبلیغ  می‌کند و به‌ عنوان اندیشمندی یاد می شود  که ضمن آشنایی با مکاتب و فیلسوفان غرب، به هویت شرقی و هویت انسانی پرداخته است. علاوه بر آن جهان‌شمولی دیدگاهش، او را از اندیشمندان ایرانی هم‌ عصرش تمیز می‌دهد.

 اقبال همزمان با مکاشفه در کاستی‌های جهان غرب به جهان شرق نیز می‌پرداخت و در کتاب
 " احیای فکر دینی در اسلام "، بر گرفتار آمدن غربیان بر عقل محض و شرقیان بر اشراق و شهود تاکید نموده، ترکیب #عقلوعشق را معرفی می کند.

 

 گرایش و اشتیاق اقبال به #ادبیات_فارسی را می‌توان از ۱۱۰۰۰ بیت اشعارش که بیش از ۹۰۰۰ بیت آن به زبان پارسی است، تشخیص داد. در اغلب اشعار او تأثیر شدید از مولانا جلال‌الدین رومی، دیده می شود. مولانا در بیشتر شعرهای اقبال به‌عنوان شخصیتی راهنما و یک دانای کل، حضور دارد.  به عبارتی مولانا برای اقبال در آثار منظومش، جایگاهی همچون شمس تبریزی را دارد؛ جایگاهی که اگرچه مولفه‌های شهودی اندیشه اقبال را نمایان می سازد؛ اما هرگز اجازه نمی‌دهد که این شهود اشراقی، بدون وام گرفتن از اندیشه و خردی که در غرب آموخته و تجربه کرده، نمایان شود.

 یکی از نکته‌هایی که درخصوص رویکرد اقبال به زبان فارسی وجود داشت از یک سو، ظرفیت زبان فارسی و از  سوی دیگر، حساسیت به سلطه و اشغال بریتانیا بر شبه جزیره هند بود که به حذف زبان فارسی و جایگزین شدن زبان انگلیسی می انجامید.

 کتاب "چنین گفت اقبال" خلاصه ای توصیفی- تحقیقی از " سیما و زندگی  معنوی "،
 " علم و سیاست "، " آرمان و آرا "، " فلسفه اجتماعی "، و نظریه های تربیتی اقبال است؛ کتابی کم حجم و پُربار که خواننده را به دریافت بیشتر از آرای او ترغیب می کند. همچنین برای ارجاع به نظریه فلسفی اندیشگی او در زمینه های مختلف، سروده هایی به عنوان شاهد و قلمرو  دقیقی از تالیفاتش را ارائه می دهد که مطالعه آن، مایه روشنی دل و آرامش روان است و نگاه آدمی را به عالم وسیع می کند و زمینه ای پوینده، جاندار و متحرک برای خواننده پدید می آورد.

  نظریه خودی و فلسفه بیخودی اقبال را می توان برجسته ترین بخش کتاب دانست که دکتر صافی توصیف دقیقی از دریافت های آن اندیشمند را در باره مفاهیمی چون انسان، حقیقت، نفس، درک وجود و ... به دست می دهد و درک اندیشه انسان آرمانی او را راحت یاب تر می کند، و می نمایاند که چگونه مسلمانان که پیوسته در نزاع و اختلاف با یکدیگرند و اقبال از عقب افتادگی و عفونت فساد آنان رنج‌ می بُرد، می توانند خود را از این مهلکه نجات دهند و با پیروی از مرامنامه ای که در آثارش آورده، قادر می شوند در بازسازی اندیشه دینی مطابق با  شرایط زمان و مکانی متجدد، جامعه ای پویا با درک و فهم بالا نایل شوند و به یک مدینه فاضله و امنیت و عدالت و خودآگاهی و خودیابی برسند.

در سایه کوه، باید از دشت گذشت به مناسبت #روزجهانیکوهستان

در سایه کوه، باید از دشت گذشت

      به مناسبت #روزجهانیکوهستان

                

أَلَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ مِهَادًا
آیا زمین را گهواره‏ اى نگردانیدیم؟
وَالْجِبَالَ أَوْتَادًا
و کوهها را چون میخ هایى [نگذاشتیم؟]

   #کوه_ها در طول تاریخ به عنوان  نمادی استوار و محکم در اذهان ساکنان زمین ثبت شده اند. این دژ های سترگ از دل خود آب های شیرین اکثر مناطق جهان را تامین می کنند. همچنین زیستگاهی برای انواع گونه های گیاهی و جانوری به شمار می روند؛ از این رو  می توان گفت:
 کوه ها استوارترین نماد در جهان می باشند.

 صفای کوهستان یادآور یکرنگی وجود انسان ها نیز هست؛ زیرا فرصتی را برای بازگشت به خود و صیقل دادن روح و روان به وجود آورده؛ اراده انسان در مواجهه با سختی در فتح قله را به نمایش می گذارد.

 سازمان ملل متحد روز ۱۱ دسامبر ( ۲۰ آذر ماه ) هر سال را به عنوان
 #روزجهانیکوهستان نامگذاری کرده است. 

 دفتر خواربار و کشاورزی سازمان ملل (فائو) به عنوان متولی این روز، موضوع روز جهانی کوهستان امسال را با هدف ارج گذاری بر تنوع فرهنگی و زیستی، « نکوداشت گوناگونی و تکریم هویت» اعلام کرده؛ با این نگاه که مردمان کوه‌نشین حامل آن می باشند. کوه‌ها میزبان جامعه‌هایی با فرهنگ و سنت‌های دیرین و خاستگاه چشمه‌ها و رودها هستند و از این‌رو در طول تاریخ مورد احترام بوده‌اند. مردمانی با فرهنگ‌های بسیار متفاوت در جهان که نیایشگاه‌های خود را بر فراز کوه‌های بلند ساخته‌ و در کوه‌ها برای دشت‌های خود طلب ابر و باران کرده‌اند. کوه ها مکان بسیاری از رویدادهای مذهبی و رخدادهای تاریخی و الهام‌بخش شمار زیادی از شاعران و نویسندگان نیز بوده اند. کوه‌ها، مهد پرورش زبان‌ها، محل شکل‌گیری معماری های شگفت‌آور، نماد‌هایی برای ادبیات، سینما، موسیقی، سنت‌های شفاهی و... هستند.

 شوربختانه مهاجرت، جنگ، شهری شدن و ...، پایداری جامعه‌های کوه‌نشین را که هر کدام ارزش‌ها و سامانه‌ اعتقادی متفاوت دارند، تهدید می کند. طبق اطلاعات یونسکو از ۶۶۹ زیستگاه بشر، ۳۷۶ مورد یا ۵۶ درصد، دربرگیرنده‌ زیست‌بوم‌های کوهستانی می باشند. در ایران نیز بیشتر مناطق حفاظت‌شده کم‌و‌بیش کوهستانی هستند.

  زیست انسانی در سرزمین ایران چنان پیوستگی با کوهستان‌ها داشته که در بیشتر اسطوره‌های ایرانی، سرآغاز آبادانی و تمدن بوده است. کوهستان‌‌ها امروزه نیز همچنان زندگی بخش سرزمین ما و در عین حال بستر فرهنگی در خور توجه کشور هستند. قوم‌هایی با آداب و پوشاک و شیوه‌های معیشت متنوع، زبان‌ها و گویش های بسیار، موسیقی های دل‌انگیز، دستبافته‌ها و دیگر صنایع‌دستی کم‌مانند توام با تجربه‌های ارزشمند در بهره‌برداری و حفظ منابع طبیعی، در کوه‌ها و کوهپایه‌های ایران زندگی می کنند.

 از منظر دیپلماسی فرهنگی کوه ها می توانند بستر مناسبی برای گفت و گوی فرهنگ ها نیز باشند؛ کما این که تعداد کوه پیمایانی که از سراسر جهان طی سال های گذشته ارتفاع های دماوند را طی نموده اند، فرصت تبادل دیدگاه ها و اندیشه ها را در حین انجام این ورزش دوست داشتنی به دست آورده اند. بنابراین کوهستان را می توان عامل همبستگی ملت ها نیز قلمداد کرد.

  بدون تردید خداوند متعال نعمت و موهبت کوه را بر همشهریان تمام نموده و خرسندیم که با همت هیئت کوهنوردی گلپایگان، اکیپ های کوهنوردی نه تنها ارتفاعات کوهستانی زادگاه مان را درنوردیده اند؛ بلکه به قله های سبلان، دماوند و سایر نقاط مرتفع ایران نیز صعود کرده و با ابتکاراتی نظیر درخت کاری و هدایت آب ها به سوی مراتع و درختان در جهت #تنوع_زیستی در کوهستان ها گام برداشته اند.

 برخوردار بودن گلپایگان از ۴۰۰ کوهنورد حرفه ای  که در مواردی همراه با اعضای خانواده هایشان حدود ۱۰۰۰ نفر کوهنورد همگانی را تشکیل می دهند، قادر است اهرم نیرومندی برای ایجاد انگیزه در میان مردم؛ به ویژه جوانان برای مقابله با بیماری های های جسمی و روحی ایجاد نماید.

 در این راستا احداث پناهگاه " چشمه خضر " توسط علاقه مندان به این رشته ورزشی در ارتفاع ۱۸۰۰ متری دامنه کوه الوند گلپایگان
( با ارتفاع قله ۳۱۳۸ متر ) که فعلاً مساحتی ۳ هکتاری را تشکیل داده و امید می رود تا ۸ هکتار توسعه یابد، بارقه امیدی است که بر ظرفیت های ورزشی، فرهنگی و گردشگری زادگاه مان بیفزاید و توسعه پایدار مناطق روستایی و شهری ارمغان آن باشد. 

 در پایان یاد #

شهیدسیدمحمد_حسینی را که در شب ۲۲ بهمن سال ۱۳۶۱ به مناسبت سالگرد پیروزی انقلاب با نور پردازی در کوه های مشرف به شهر، شور و شعف به یادماندنی را به ارمغان آورد و در این مسیر پس از سقوط از کوه به شهادت رسید، گرامی می داریم. 

        

. پنج‌شنبه 20 آذر 1399 ساعت 06:51