کلاب هاوس، پژواک صداهای خاموش

کلاب هاوس، پژواک صداهای خاموش
        و بشارت دهنده  جامعه چندصدایی

 طی هفته های اخیر شبکه اجتماعی
 #کلاب_هاوس ( clubhouse ) که بر پایه #صوت ایجاد شده،  توانسته است به یکی از محبوبترین شبکه های اجتماعی در دنیا و ایران تبدیل شود.  
در این پلتفرم افراد می توانند به طور زنده با یکدیگر صحبت کنند و دیدگاه های خود را به اشتراک گذارند.

آنچه کلاب هاوس را از دیگر شبکه های اجتماعی متمایز می کند، این است که بدون متن، عکس و ویدئو توانسته تنها از طریق صوت، میلیون ها کاربر را شیفته خود سازد. در این شبکه اتاق ها یا Room های مختلفی با موضوع های متنوع برای بحث و تبادل نظر وجود دارد. البته همه افراد با هم نمی توانند شروع به صحبت کنند و هر اتاق یک یا چند اَدمین برای مدیریت بحث ها دارد. کاربر در این شبکه می تواند در هر شرایطی حرف بزند و پیام ها ضبط و ذخیره نمی شود.

 کلاب هاوس که قبل از #پاندمی_کرونا در دسترس قرار گرفت، ابتدا مورد اقبال واقع نشد و حتی پیش بینی گردید که در رقابت با سایر اپلیکیشن های اجتماعی با شکست مواجه شود؛ اما محدودیت هایی که کووید ۱۹ بر زندگی مردم جهان تحمیل کرد، منجر به کاهش و حتی قطع تعامل های اجتماعی، دورهمی های حضوری، میهمانی ها، گعده ها و گپ و گفت های دوستانه و شب نشینی های خانوادگی شد. به همین دلیل حضور در فضای مجازی به نحو چشمگیری افزایش یافت و درنهایت این کلاب هاوس بود که در هفته های آغازین سال ۱۴۰۰ خورشیدی توانست بخش اعظم این کمبود را در فضایی متفاوت جبران کند.

 البته این اپلیکیشن برای افراد برون گرا که از گفت وگو و سخن گفتن لذت می برند و همچنین تئوری پردازان اجتماعی که می خواهند بی واسطه یافته های خود را با دیگران به اشتراک گذارند، جذابیتی دوچندان داشت. قطعاً آنچه در کلاب هاوس در حال شکل گرفتن است، قادر خواهد بود رسانه های تصویری و رادیویی جهان را نیز دستخوش تغییرات شگرفی کند و موجب گسترش تولید برنامه های #گفتوگو_محور در اتاق های شنیداری و دیداری رسانه ها شود؛ اما آنچه ظرفیت های کلاب هاوس را در کشور ما جذاب جلوه داده، تشنگی عامه مردم به ابراز عقیده، تبادل نظر و گفت وگوی آزاد است که در جست و جوی یافتن پاسخی برای پرسش هایشان، حتی حاضرند از خواب شبانه خود نیز بگذرند.

 فراموش نکنیم که با نگاه یک سویه رسانه های رسمی و نیز فراگیر شدن سایر شبکه های اجتماعی که نوعی درون گرایی را در جامعه ایجاد کرده بود، برای اولین بار گرایش های مختلف رودررو و بی پرده با هم به تبادل نظر پرداختند و حتی گفت وگو با برخی مقامات رسمی کشور که صحبت با آنان در یک فضای عمومی رویایی بیش نبود، به تحقق پیوست.

کلاب هاوس جامعه را با  فضای #چند_صدایی آشنا ساخته و به کارکرد اطلاع رسانی واقعی، حرفه ای و بی طرفانه کمک می کند و از این رو رقیبی قدرتمند برای رسانه #رادیو در فضای مجازی به شمار می رود. برخلاف رادیو، در شبکه اجتماعی کلاب‌هاوس انحصار و دروازه‌بانی وجود ندارد و همه افراد با مرام‌ها و مسلک‌های مختلف سیاسی و مذهبی و جریان های سیاسی با هر نوع گرایش حضور دارند؛ به عبارتی کلاب‌هاوس پدیده‌ای پُست‌مدرن است که اجازه می‌دهد همه صداهای خاموش برای اظهار نظر به آن دسترسی داشته باشند.

 در کلاب‌هاوس آنقدر #تنوع_موضوع  وجود دارد که شهروندان می توانند متناسب با گرایش، علایق و سلایق خود، اتاق کنفرانس دلخواه را جست‌وجو کنند و در آن به گفت‌وگو بپردازند.
ایرانیان در استفاده و استقبال از این شبکه در همین دو، سه هفته اخیر در سطح بین‌المللی پیش‌گام و خوش درخشیده‌اند و با وجود مدت اندکی که از فعالیت آن گذشته است، جایگاه  محکمی برای خود در کلاب‌هاوس ساخته و پرداخته کرده‌اند.

 رسانه اجتماعی کلاب‌هاوس #گفت‌و‌گومحور است و به مهمترین نیاز شهروندان در عصر حاضر پاسخ می‌دهد. در حال حاضر رهبران فکری مشتمل بر روزنامه‌نگاران، کنشگران سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی به صورت گسترده در این شبکه صف آرایی کرده اند. کلاب‌هاوس در‌واقع «#رادیوهایجماعتی» در فضای مجازی است. در هر اتاق کنفرانس ۸ هزار نفر زیر چتر موضوعی واحد می توانند گرد هم آیند و درباره مهمترین موضوع های روز جامعه گفت و گو کنند. اعضای این اتاق‌ها به جغرافیای خاصی محدود نیستند و می توانند بر #افکارمشترک تاکید نموده و شکل دهنده #گفتوگوهای_فرهنگی در سطح جهان باشند.
 از نکات قابل توجه در کلاب هاوس، رعایت احترام و ادب نسبت به دیدگاه های متفاوت و جلو گیری از تخریب نظر ها و چهره هاست. در غیر این صورت افراد خاطی از گروه طرد می شوند.

 بدون تردید بهره گیری از این ظرفیت مجازی که بسط گفت و گو در جامعه است، می تواند بسیاری از سوء تفاهم ها را برطرف ساخته، استدلال، منطق، شفاف سازی و تحمل نظر مخالف را گسترش داده و #خرد_جمعی را نهادینه سازد.

00

ارتباطات نوروزی زاینده سرمایه اجتماعی

ارتباطات نوروزی زاینده سرمایه اجتماعی

ای ز تو نور دل و دیدار ما

گردش اندیشه بیدار ما
ای ز تو رویان زمستان و بهار
ای تو گرداننده لیل و نهار
ای ز تو تغییر حال و سال‌ها
حال ما را کن تو خوشتر حال‌ ها

                             "شفیعی کدکنی"

 سالی نو و قرنی نو آغاز می گردد تا انسان ها و جامعه در جشن نوشوندگی طبیعت، دیده و دل و ذهن و زبان را از کینه و کهنگی بشویند و زندگی را جشن گیرند.

 هر نوروز، سرفصل به زبان آمدن سنت و فرهنگ ایرانی برای تجدید حیات انسان و آفرینش فرصت‌های جدید اجتماعی است.
فضای نوروزی ما را به شادی، آشتی، گفت‌وگو، گسترش ارتباطات و گشودگی جهان‌های پیشِ رو فرا می‌خواند و امید آن‌ که از نوروز بیاموزیم که  " دردهای مشترک ما هرگز جدا جدا درمان نمی‌شود. "

 برای هریک از ما که به زیستن در درون فرهنگ ایرانی و اسلامی و انسانی مفتخریم، عید و آیین‌های آن می‌تواند فرصتی برای بازیابی ارزش‌ها، بازآفرینی پیوندها، تقویت همبستگی‌ها، افزایش سرمایه‌های اجتماعی و فرهنگی باشد.
اگرچه امسال نیز نوروزی متفاوت با سال های قبل داریم؛ اما حکایت نوشوندگی و نوزایی نوروز همچنان باقی‌ است.

 سالی سخت به پایان آمد؛ به گفته بیهقی « بر ما سالی گذشت و بر زمین گردشی و بر روزگار حکایتی؛ امید آن‌که کهنه رفته باشد به نیکویی و این نو همی‌آید به شادی»
در سال جدید نیز جشن نوشدن طبیعت، تاریخ، جامعه و خویشتن را که رمز ماندگاری ما ایرانیان است، به ناگزیر در خانه برپا می کنیم. با عالم‌گیری ویروس کرونا، خانه مرکز جهان های درهم‌تنیده درونی و بیرونی ما شده است.

 سخن اصلی این است که آیا می‌توان این روز‌ها را ماندگار و این نماد‌ها را نهادینه کرد؟ به زبانی دیگر آیا نمی‌شود با آن شاعر تاجیک خانم گلرخسار همنوا شد و آرزو کرد که قصه خوش نوروز درازتر شود؟ که گفت: « به نوروز بگویید که هر روز بیاید»

در این زمان می‌توان از مجازی شدن نوروز و موضوعیت آن در #جامعه_شبکه‌ای سخن گفت. در کمتر لحظه‌ای از زمان به اندازه نوروز کنش‌های ارتباطی در فضا‌ی مجازی متمرکز می‌شود. نوروز فشرده‌ترین زمان در مبادله پیام ، تصویر، صدا و همه نماد‌ها در دور و نزدیک جهان ماست که خوشبختانه در فضای مجازی و نمادین به طور گسترده‌ای راه باز کرده و گستره همنشینی و همسخنی را از مکان‌های محدود خانوادگی به دور دست‌های ایرانی و غیرایرانی کشانده است.

 اگرچه در روزهای آغازین سال، ارتباطات سنتی به دلیل اپیدمی کووید ۱۹ بسیار کم رنگ شد؛ اما « شبکه های اجتماعی»  به میدان آمدند و گوش ها برای شنیدن و زبان ها برای گفتن باز گردید. شگل گیری سطوح جدید ارتباطی در فضای فناورانه با استفاده از نسل های نوین تلفن هوشمند،  آیین و سنّت های نوروزی را زنده نگاه داشت.

 جانمایه ارتباطات نوروزی، تمکین ذهن و زبان به فرهنگ سرزندگی و بالندگی است. در آیین نوروزی، نشاط، امید، آشتی و گفت و گو اصل و غم، نومیدی، قهر و ستیزه جویی استثناء است. از این رو باید سینه ها را از کینه شست و به دیدارها شتافت و همین سنّت که بر همه گستره های مکانی دور و نزدیک چیره می‌شود، هر فضای واقعی و مجازی را بازتر می‌کند و به جای فروبستگی های اجتماعی و فرهنگی و سیاسی #عرصههایگفتوگو را می‌گشاید .

 در «#ارتباطاتنوروزی» اعم از آن که واقعی یا مجازی باشد، #سرمایهاجتماعی یعنی امید، اعتماد و مشارکت همگانی تامین می‌شود و همین قدرت ارتباطی است که توان و ظرفیت جدیدی به همه شهروندان ایرانی می‌دهد.
بدیهی است که این ارتباطات، زبان گفت و گو را نرم و لطیف می‌سازد و شادی و امید را به متن همه گونه مناسبات روانه می‌کند.

 «ارتباطات نوروزی» اگر نهادمندتر شود و پایداری و پیوستگی بیشتر بیابد، به جامعهِ دور از گفت و گو و یا ناتوان در انجام آن، قدرت و جانی فزاینده می‌بخشد . پس به جاست که واکاوی در «ارتباطات نوروزی» را به عنوان ضرورتی مهم در همه حوزه‌های نظری و تجربی مدّنظر قرار دهیم و از همین منظر شکل گیری « نوروز ارتباطی شده» را فرصتی برای امروز جامعه ایرانی دانسته و هم‌آوا با مولوی این ندا را سر دهیم که:

 « نو بهارا جان مایی؛ جان‌ها را تازه کن/ باغ‌ها را بشکفان و کشت‌ها را تازه کن»

 امیدواریم سال ۱۴۰۰ که آغاز قرن ۱۵ خورشیدی می باشد، به یمن زیبایی‌ها، زیبندگی‌ها، توان آفرینی‌ها و شادی‌بخشی‌های نوروزش برای همه هم میهنان در جای جای ایران و در دور و نزدیک جهان برای کلیه هم زبانان و همسایگان سال امید، سال دوستی، سال گفت‌وگو، سال خردورزی و سال گشایش در همه افق ها گردد.
 
 با عرض تبریک سال نو، فرصت را غنیمت شماریم و از آیین و فرهنگ نوروز بیاموزیم که:

ای دریغ از «من» اگر مستم نسازد آفتاب
ای دریغ از ما اگر کامی نگیریم از بهار
گرنکوبی شیشه غم را به سنگ
هفت رنگش می‌شود هفتاد رنگ

  در این زمان می‌توان از مجازی شدن نوروز و موضوعیت آن در #جامعه_شبکه‌ای سخن گفت. در کمتر لحظه‌ای از زمان به اندازه نوروز کنش‌های ارتباطی در فضا‌ی مجازی متمرکز می‌شود. نوروز فشرده‌ترین زمان در مبادله پیام ، تصویر، صدا و همه نماد‌ها در دور و نزدیک جهان ماست که خوشبختانه در فضای مجازی و نمادین به طور گسترده‌ای راه باز کرده و گستره همنشینی و همسخنی را از مکان‌های محدود خانوادگی به دور دست‌های ایرانی و غیرایرانی کشانده است.

 اگرچه در روزهای آغازین سال، ارتباطات سنتی به دلیل اپیدمی کووید ۱۹ بسیار کم رنگ شد؛ اما « شبکه های اجتماعی»  به میدان آمدند و گوش ها برای شنیدن و زبان ها برای گفتن باز گردید. شگل گیری سطوح جدید ارتباطی در فضای فناورانه با استفاده از نسل های نوین تلفن هوشمند،  آیین و سنّت های نوروزی را زنده نگاه داشت.

 جانمایه ارتباطات نوروزی، تمکین ذهن و زبان به فرهنگ سرزندگی و بالندگی است. در آیین نوروزی، نشاط، امید، آشتی و گفت و گو اصل و غم، نومیدی، قهر و ستیزه جویی استثناء است. از این رو باید سینه ها را از کینه شست و به دیدارها شتافت و همین سنّت که بر همه گستره های مکانی دور و نزدیک چیره می‌شود، هر فضای واقعی و مجازی را بازتر می‌کند و به جای فروبستگی های اجتماعی و فرهنگی و سیاسی #عرصههایگفتوگو را می‌گشاید .

 در «#ارتباطاتنوروزی» اعم از آن که واقعی یا مجازی باشد، #سرمایهاجتماعی یعنی امید، اعتماد و مشارکت همگانی تامین می‌شود و همین قدرت ارتباطی است که توان و ظرفیت جدیدی به همه شهروندان ایرانی می‌دهد.
بدیهی است که این ارتباطات، زبان گفت و گو را نرم و لطیف می‌سازد و شادی و امید را به متن همه گونه مناسبات روانه می‌کند.

 «ارتباطات نوروزی» اگر نهادمندتر شود و پایداری و پیوستگی بیشتر بیابد، به جامعهِ دور از گفت و گو و یا ناتوان در انجام آن، قدرت و جانی فزاینده می‌بخشد . پس به جاست که واکاوی در «ارتباطات نوروزی» را به عنوان ضرورتی مهم در همه حوزه‌های نظری و تجربی مدّنظر قرار دهیم و از همین منظر شکل گیری « نوروز ارتباطی شده» را فرصتی برای امروز جامعه ایرانی دانسته و هم‌آوا با مولوی این ندا را سر دهیم که:

 « نو بهارا جان مایی؛ جان‌ها را تازه کن/ باغ‌ها را بشکفان و کشت‌ها را تازه کن»

 امیدواریم سال ۱۴۰۰ که آغاز قرن ۱۵ خورشیدی می باشد، به یمن زیبایی‌ها، زیبندگی‌ها، توان آفرینی‌ها و شادی‌بخشی‌های نوروزش برای همه هم میهنان در جای جای ایران و در دور و نزدیک جهان برای کلیه هم زبانان و همسایگان سال امید، سال دوستی، سال گفت‌وگو، سال خردورزی و سال گشایش در همه افق ها گردد.
 
 با عرض تبریک سال نو، فرصت را غنیمت شماریم و از آیین و فرهنگ نوروز بیاموزیم که:

ای دریغ از «من» اگر مستم نسازد آفتاب
ای دریغ از ما اگر کامی نگیریم از بهار
گرنکوبی شیشه غم را به سنگ
هفت رنگش می‌شود هفتاد رنگ