وانشان؛ نگاره پنهان

 سیمای وانشان در نگارخانه گل های داودی تهران به همت فرشته سادات اطیابی

 ابراهیم جعفری
 دهکده جهانی


زندگی با همه وسعت خویش محفل ساکت غم خوردن نیست!
حاصلش تن به قضا دادن و افسردن نیست!
اضطراب و هوس دیدن و نادیدن نیست!
زندگی خوردن و خوابیدن نیست!
 زندگی جنبش جاری شدن است!
 از تماشاگه آغاز حیات  تا به جایی که خدا می داند

                        " سهراب سپهری "   

 یکی از خبرهای خوب شبکه های اجتماعی گلپایگان طی روزهای گذشته نمایش صحنه های زیبای روستای وانشان در نگارخانه گل های داودی تهران به ابتکار هنرمند چیره دست استاد فرشته سادات اطیابی و هنرجویان ایشان بود.
اینجانب به دلیل علاقه ای که به روستائیان؛ به ویژه مردم شریف وانشان دارم، مشتاقانه به سوی این نگارخانه شتافتم و از نزدیک آثار هنری مربوط به طبیعت و زندگی سرشار از زیبایی و آرامش مردم آن سامان را تماشا کردم.

 نمایشگاه " وانشان؛ نگاره پنهان " از این منظر جالب توجه بود که میراث فرهنگی یک روستا با سابقه درخشان تاریخی اش در پایتخت نمایش داده شد. به عبارت دیگر یک خرده فرهنگ در تهران که مظهر و نماد " چند فرهنگی " بودن جامعه ایران  قلمداد می شود، مجال خودنمایی پیدا کرد.

 شاید گام نخست مواجهه علاقه مندان به هنر، قرار گرفتن‌ در معرض آثار آن باشد. زمانی که بیننده با هدف دیدن یک هنر تجسمی به مکانی خاص می رود، تاثیر زیادی در برقراری ارتباط دوسویه خواهد داشت؛ از این رو یکی از عوامل مهم در پدید آمدن گالری های هنری در قرن بیستم ضرورت وجود مکانی اختصاصی برای نمایش آثار تجسمی بود.

 نگارخانه ها با کارکردهای ارتباطی و اطلاع رسانی ، آموزشی و اقتصادی می توانند بر ارتباط مخاطبان هنر با آثار تجسمی تاثیرگذار باشند.
  گالری ها در کنار نمایش و فروش آثار هنری، مکانی برای آموزش این هنرها نیز به مخاطبان خود  هستند. به طور کلی در هر نظام اجتماعی، به اندازه شناختی که از هنر وجود دارد، به آموزش آن اهمیت داده می شود و بستر رشد و بالندگی برای هنرمندان و هنر آنان فراهم می گردد.

 در ایران با تاسیس نخستین نگارخانه تهران در سال ۱۳۲۸ خورشیدی، فرآیند آموزش هنرهای تجسمی آغاز شد. این گالری با نام‌" آپادانا " توسط محمود جوادی پور با کمک هوشنگ آجودانی و حسین کاظمی و با هزینه شخصی خودشان تاسیس گردید؛ اما قبل از این تاریخ ابوالحسن غفاری معروف به صنیع الملک بود که عرضه و مشاهده آثار هنری را از کاخ ها به میان جامعه و عموم مردم کشاند و فرهنگ دیدن اثر هنری را تغییر داد. در واقع این حرکت دریچه ای در جهت ارتباط مستقیم مردم با آثار هنری بود.
 اگرچه نقاشان مکتب کمال الملک و مینیاتوریست ها ، علاقه ای به نمایش عمومی دستاوردهای خود نداشتند؛ اما نقاشان مدرن که دولت از آنان حمایت نمی کرد، نخست در انجمن های فرهنگی سفارت خانه ها و سپس در گالری های خصوصی و دولتی که در اواخر دهه ۱۳۲۰ خورشیدی پدید آمدند، تابلو های خود را عرضه کردند. میل به نمایش عمومی آثار و عرضه آن چه هنرمندان جوان در مراکز آکادمیک فراگرفته بودند، موجب تاسیس گالری توسط افرادی مانند جوادی پور گردید.
 با گسترش نگارخانه ها، زمینه هایی برای فراگیر شدن هنرهای تجسمی مانند نقاشی، مجسمه، گرافیک و ... فراهم گردید و امکان ارتباط بیشتر مردم با دستاوردهای هنری به وجود آمد.

 خوشبختانه برگزاری نمایشگاه گروهی نقاشی " وانشان، نگاره پنهان " که از تاریخ ۲۱ تا ۲۶ مرداد ماه ۱۴۰۱ در گالری گل های داودی برگزار گردید، با استقبال شایان توجه هموطنان مواجه گردید. بنابر گفته استاد اطیابی، از میان ۱۰۰۰ نفر بازدید کننده، ۱۰۰ نفر وانشانی های مقیم مرکز به صورت خانوادگی بودند که خاطره های خوب روستا در ذهن شان تداعی شد.
 به نظر بنده، این اقدام خلاقانه می تواند الگویی برای سایر روستاهای زادگاه مان باشد تا میان سنت و مدرنیته پیوند برقرار نموده و مرکز نشینان را که سبک زندگی شان با ماشین، آپارتمان نشینی، مصرف و مخاطرات ناشی از آن ها عجین گردیده، به تامل و بازنگری وادارد.

 در کنار نمایش مناظر زیبای وانشان اعم از آثار باستانی، محیط طبیعی، سختکوشی مردم و آرامش حاصل از آن و ... در گالری گل های داودی، جای خالی تصویر افرادی مانند شادروان حجه الاسلام حاج محمد صادق کفایتی و ... خالی بود. خاطرات سال های دهه ۶۰ در دوران دفاع مقدس را از یاد نمی برم که این کشاورز زحمت کش و چهره با صفا و دوست داشتنی هنگام ارسال کمک های مردمی به جبهه ها با صدای مخملین و پرطنین خود چاووشی می کرد و همگان را به حرکت وامی داشت.
 به استاد فرشته سادات اطیابی و هنرجویان ایشان که با هدف معرفی وانشان، این نمایشگاه را راه اندازی کردند و یادآور شدند که کار هنر شکل دادن به زندگی است، دستمریزاد عرض نموده، توفیق روزافزون شان را از خداوند متعال خواستاریم.