گلپایگان شهرصنوبرها، به مناسبت هفته منابع طبیعی

گلپایگان شهرصنوبرها، به مناسبت  هفته منابع طبیعی

 با ابتکار #انجمن_ دوستداران و #حافظان #میراثفرهنگی_گلپایگان ( وردپاتکان )، در راستای پویش مردمی حفاظت از صنوبر گلپایگان، پوسترهایی با عنوان " گلپایگان؛ شهر صنوبرها " و با شعار
 " هر گلپایگانی در سال ۱۳۹۹ حداقل یک درخت صنوبر بکارد "، طراحی و در فضای مجازی انتشار یافته که در کنار  #پایتختسنگنگارهها و #شهرمنبت و #صنایع_دستی این نام نیز زینت بخش زادگاه ما گردیده است.

#درخت_صنوبر را می‌توان از خانواده بیدها به شمار آورد؛ زیرا چوبِ گونه‌ها و پایه‌های مختلف آن به‌ سختی از هم تشخیص داده می‌شود.
 صنوبر به لحاظ سریع‌الرشد بودن در مدت‌ زمان کوتاه، حجم بالائی چوب در واحد سطح تولید کرده که در صنایع کاغذسازی‌، تخته خرده چوب‌ و کبریت‌سازی کاربرد زیادی دارد. فراموش نکنیم که در زمان های نه چندان دور قلمستان هایی که با انبوه درختان صنوبر در صحرا های ما خودنمایی می کرد، با هدف درآمدزایی مورد توجه کشاورزان بود.

 از طرفی صنوبر به‌عنوان یک محصول حفاظتی، با دارا بودن سیستم ریشه‌ای توسعه‌یافته، باعث جلوگیری از تخریب کناری رودخانه‌ها و ارزش‌دهی به اراضی حاشیه آن‌ها می‌شود و در تلفیق با محصولات زراعی و باغی، علاوه بر تولید چوب به‌عنوان بادشکن از فرسایش بادی خاک و زیان‌های ناشی از باد به محصولات زراعی می‌کاهد.

 علاوه بر موارد بالا، چشم انداز زیبایی که درختان صنوبر از نقاط دوردست برای همه مردم؛ به ویژه عاشقان طبیعت به وجود می آورند، جاذبه مناطق شهری و روستایی را دو چندان می سازد.

 توسعه کشت صنوبر از سال ۱۹۴۷ ( مبداء تاریخ تشکیل کمیسیون بین‌المللی صنوبر ) زیر پوشش سازمان  خوار و بار جهانی کشاورزی ( فائو ‌F.A.O) می باشد که معرف تحول عظیم و بی‌سابقه‌ای در مقایسه با سایر منابع تولید چوب در کشورهای مختلف جهان است.

 ‌اهمیت صنوبرها در بین همه گونه‌های سریع‌الرشد جهان به اندازه ای است که به تشخیص معتبرترین کارشناسان جنگل و چوب فقط برای صنوبرها کمیته و کمیسیون بین‌المللی به وجود آمده؛ در صورتی‌ که هنوز این توجه برای دیگر گونه‌های سریع‌الرشد جهان مانند اوکالیپتوس ها‌، بیدها و سوزنی‌برگان به وجود نیامده است.

 #کهنسال‌ترین درخت صنوبر کشور ما در روستای #نظرعلی شیروان باسابقه ۳۰۰ سال و با ارتفاع درخت ۲۲ متر و با قطر ۲۴۵ سانتی‌متر مورد احترام خاص مردم بوده که به همراه چهار درخت دیگر از استان خراسان شمالی اخیراً در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور ثبت ملی شده و امید می‌رود وزارت میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و سازمان حفاظت محیط‌زیست اقدام های عملی را برای ثبت جهانی این اثر و معرفی آن انجام دهند.

 درختان صنوبر را معمولا به سریع‌الرشد بودن و عمر کوتاه می‌شناسند و به همین منظور در زراعت چوب کاربردِ فراوانی دارند. بنابراین به ندرت می‌توان صنوبری ۵۰ ساله و شاداب یافت؛ اما این درخت صنوبر غول‌آسا با این عمر بلند، بسیار شاداب است. گفتنی آن که نام علمی این درخت populus nigra (صنوبر تبریزی) بوده و متعلق به خانواده salicaceae(بیدها) است؛ درختی که نه تنها آن را کهن‌سال‌ترین صنوبر شناخته شده در ایران می‌دانند؛ بلکه این احتمال قوی هم وجود دارد که کهنسال‌ترین درخت صنوبر موجود در کره زمین باشد.

 جالب است بدانیم اکنون که همه جوامع دست به گریبانِ ویروس هولناک کووید ۱۹ هستند، در کشور برزیل  گروهی از فعالان اجتماعی دست به کار شده تا به یاد عزیزان از دست رفته خود، برای احیا و بازسازی محیط طبیعی کاری در خور توجه و شایسته انجام دهند.

 خانواده های داغدیده و اعضای سازمان های مردم نهاد ( NGO,S ) که در بین آن ها برخی از معتبرترین دانشمندان اکولوژیست برزیلی قرار دارند، با حمایت از " ذخیره گاه زیست کره جنگل های آتلانتیک " در ۱۲ دسامبر سال ۲۰۲۰ میلادی به احترام و یاد کسانی که جان خود را به خاطر کووید ۱۹‌ از دست داده اند، پیمانی را به امضا رسانده و به موجب آن متعهد شدند برای زنده نگه داشتن یاد جان باختگان در ۱۷ ایالت برزیل درختکاری کنند.

 هدف از اجرای این طرح، کاشت ۲۰۰ هزار درخت به یاد ۲۰۰ هزار نفر از قربانیان کرونا در برزیل است. این طرح تا ۵ ژوئن ۲۰۲۱ که روز جهانی محیط زیست نامگذاری شده، همچنان ادامه دارد.


 پویش کاشت صنوبر در گلپایگان به اهتمام انجمن وردپاتکان از سال ۱۳۹۶ آغاز و همچنان تداوم دارد. این انجمن در صدد ثبت پوشش طبیعی صنوبر گلپایگان در فهرست میراث طبیعی کشور می باشد.
 در این راستا لازم می دانم همت بلند جناب آقای مهدی خرم را که با کاشت ۱۶۰ نهال صنوبر در آستانه هفته منابع طبیعی پیشگام کاشت درخت شده اند، ارج نهاده و تحسین نمایم.

 امیدواریم با مجاهدت فرهنگی علاقه مندان به محیط زیست، حفاظت از منابع طبیعی در زمره معارف عمومی قرار گیرد.