همدلی #شیخ_هادی_نجم_آبادی در برپایی مدرسه رشدیه

همدلی #شیخ_هادی_نجم_آبادی
                در برپایی مدرسه رشدیه


 استاد علی اکبر جعفری طی مقاله ای در چهار بخش،  نقش #میرزا_حسن_رشدیه را در ایجاد تحول نظام آموزشی ایران به تفصیل بیان نمودند که اخیراً در شبکه های اجتماعی گلپایگان و سایت آخاله انتشار یافت. اگرچه در پایان مقاله به حمایت شیخ هادی نجم آبادی از میرزا حسن رشدیه اشاره کرده اند؛ اما به نظرم رسید که باید حق این مرد بزرگ به شایستگی ادا شود؛ زیرا رشدیه بدون همدلی و همگامی شیخ هادی در جهت دستیابی به اهداف خود ناکام بود.

 #شیخ_هادی_نجم_آبادی از روحانیون بلند آوازه عصر ناصری است که حدود ۸ سال بعد از سلطنت مظفرالدین شاه نیز زنده بود. شیخ فردی آزاده ، قانع ، بلندطبع و بی نیاز از قدرت زمانه بود که همه ملاقات کنندگان خود را در کنار دیوار کاهگلی خانه اش به حضور می پذیرفت؛ به طوری که ناصرالدین شاه هم از این قاعده مستثنی نشد. او دارای پایگاهی معنوی و مورد احترام خاص و عام و به قول علامه محمد باقر قزوینی " مطلقاً فساد ناپذیر " بود؛ مجتهدی آزادمنش و روشنفکر که از سوی برخی از همتایان خود به بابی گری ( اتهام رایج عصر ناصری ) متهم شد و ...

  کمک و مساعدت شیخ هادی به میرزا حسن رشدیه که به برپایی #مدرسه_رشدیه منجر شد ، نقش انکار ناپذیری در #توسعه_فرهنگی جامعه عقب مانده عصر قاجار ایران داشت.

      با صدارت #امین_الدوله دولتمرد روشنفکر و اصلاح طلب دوره قاجار و حمایتش از رشدیه و درخواست از او برای راه اندازی مدرسه در تهران مشابه مدرسه ای که در تبریز دایر کرده بود، شیخ هادی نجم آبادی نیز به تشویق و ستایش از این اقدام پرداخت و برای مدتی صدای مخالفان امین الدوله و مکتب داران سنتی که مذهب را بهانه مخالفت با  اقدامات رشدیه قلمداد می نمودند، خاموش کرد.

      پس از آن که امین السلطان رقیب امین الدوله به صدارت رسید، از آنجا که مدرسه رشدیه را پایگاهی برای طرفداران امین الدوله می دانست، رشدیه را در تنگنای مالی قرار داد و کمک های دولتی به مدرسه او را قطع کرد؛ به گونه ای که رشدیه از انجام تعهدات مالی بازماند و بدهکار شد. حاج شیخ هادی نجم آبادی به مدد رشدیه آمد و از محل سهم امام ، بدهی رشدیه را پرداخت کرد و مبلغی را نیز به اداره مدرسه اختصاص داد. علاوه بر آن سرپرستی گروهی از شاگردان را از نظر مالی بر عهده گرفت.

     تشویق های شیخ هادی و حمایت های وی از مدرسه رشدیه، تبلیغات مخالفان مدرسه را خنثی کرد و باعث شد گروهی از اعیان، اطفال خود را برای آموزش در این مدرسه ثبت نام کنند که این اقدام موجب کمک مالی بیشتر به مدرسه رشدیه گردید.

    حاج شیخ هادی برای ایجاد انگیزه و ترغیب دست اندرکاران مدرسه رشدیه هر از  گاهی ناهار خود را با گروهی از دانش آموزان صرف می کرد و جوایزی را نیز به آنان می داد. می توان گفت چنین رویه هایی، مدرسه رشدیه را از انحلال نجات داد.

   به دلیل این که در آستانه  مشروطیت خواسته یا ناخواسته مدرسه رشدیه یکی از کانون های فعالیت سیاسی در جهت رویارویی با امین السلطان بود، میرزا حسن رشدیه به جرم اقدام علیه دولت مورد تعقیب و آزار ماموران دولتی قرار گرفت. تهدیدات علیه رشدیه وی را برای فرار از خطر دستگیری، به خانه شیخ هادی نجم آبادی پناهنده ساخت؛ اما چون ماموران دست بردار نبودند، دو بار با هزینه ای که شیخ هادی در اختیار وی گذاشت، به نیابت و با فاصله، وی را روانه سفر حج نمود. تدبیر شیخ هادی برای مدتی رشدیه را از ایران دور ساخت و خود نیز نظارت بر مدرسه اش را بر عهده گرفت. این تدبیر سبب شد شخص رشدیه از گرفتاری و زندانی شدن به دست ماموران امین السلطان که کینه رشدیه را به دل گرفته بودند، نجات یابد.

      هنگامی که رشدیه از سفر دوم حج به تهران بازگشت، اگرچه امین السلطان کرسی صدارت را از دست داده بود و این خبر خوشی برای او بود؛ اما جای خود را به عین الدوله سپرده بود؛ بلایی که به جان ملت افتاد و ... عین الدوله جامع تمام رذایل و فاقد کلیه فضایل بود. در چنین شرایط بغرنج سیاسی، که حلقه محرومیت های اجتماعی را در ایران تنگ تر می کرد ، رشدیه هم #حامی_بزرگ_خود حاج شیخ هادی نجم آبادی را از دست داد؛ کسی که به قول خود رشدیه : " در هجوم آلام و سختی ها پناه محکم او بوده و در قلعه عنایتش از آفات دوران در امان بوده است. "

    مرگ شیخ هادی ، ضربه ای سخت برای رشدیه بود؛ به طوری که خود را به " یتیم شدن " تعبیر کرد. ضربه دیگری که یک سال پس از مرگ شیخ هادی به او وارد شد ، مرگ امین الدوله بود که او را به کلی بی یار و یاور کرد و با دور جدیدی از آوارگی ها روبرو ساخت.

     به روان پاک حاج شیخ هادی نجم آبادی ، میرزا حسن رشدیه و امین الدوله که در راه آرمان شان از آبروی خود گذشتند ، درود می فرستیم.