دکتر ابراهیم جعفری
دکتر ابراهیم جعفری

دکتر ابراهیم جعفری

فرهنگی

گامی تازه در شناخت ظرفیت های تعزیه برای توسعه گردشگری

گامی تازه در شناخت ظرفیت های #تعزیه
                 برای توسعه #گردشگری

                                                                                                                      
       هر دری بسته شود جز در پرفیض حسین
     این در مکتب عشق است که باز است هنوز

   خبر لغو آیین سنتی تعزیه در روستای #قودچان در دهه آخر ماه صفر سال جاری به دلیل اپیدمی کووید ۱۹، انگیزه ای در اینجانب به وجود آورد تا اشاره ای به پژوهش سرکارخانم مریم سادات حضوری با موضوع:  بررسی قابلیت های آیین مذهبی سنتی تعزیه خوانی در جذب گردشگر آیینی از دیدگاه خبرگان  ( نمونه مورد مطالعه در روستای تجره ) داشته باشم. خانم حضوری که اهل خوانسار و ساکن تهران هستند، اخیراً از پایان نامه کارشناسی ارشد خود در رشته مدیریت جهانگردی با همین عنوان دفاع نمودند. در جلسه دفاع که از حُسن اتفاق بنده مسئولیت داوری آن را بر عهده داشتم، ایشان بر این نکته تاکید نمودند که: " هر اثری مانند تعزیه که با ثبت شدن در یونسکو جهانی می شود، اگر قابلیت های آن برجسته نگردد، به طور طبیعی بازپس گرفته خواهد شد. "

                                   جواد تسبیحی ورود شمر حسینه پنج تن ال عبا روستای تجره دیدئو dideo

                                                                                              مراسم تعزیه در روستای تجره


#تعزیه یکی از معتبرترین انواع ارتباطات سنتی و آیین های نمایشی مذهبی است که در آن ترکیبی از هنرها، آداب و عناصر مختلف به کار گرفته می شود و هریک از آن ها در جای خود می تواند موضوع مطالعه قرار گیرد.


  ارتباط‌گران در تعزیه، با چیرگی بر ۲ هنر #موسیقی و #نمایش و بهره‌گیری از انواع نمادها و نشانه‌ها مانند شمشیر، نیزه، مشک آب و نیز انتخاب رنگ پوشش نقش‌خوانان و در کنار آن ها با درهم آمیختگی شعر، نقالی و موسیقی صحنه نبرد خیر و شر را از طریق بازخوانی یک رخداد تاریخی به تصویر می کشند. در واقع تعزیه رسانه‌ای برای بیان دردها، واگویی رنج‌ها و عقده‌گشایی علیه زور و تزویر بوده و روسیاهی ستمگران و دغل‌کاران روزگار را فریاد زده است.

                                                                 ه-استان اصفهان - تصاویر مراسم تعزیه خوانی روستا ... روستای شهید پرور تجر

  تعزیه در کنار #شیعی_ بودن، #ایرانی است. در ایران شیعی، چه رویدادی شایسته‌تر از واقعه کربلا برای ترسیم رویارویی خیر و شر و چه پاک‌سرشتی برتر از #امام_حسین(ع) و یارانش می شناسیم؟ تعزیه با ترکیبی درهم‌تنیده از موسیقی و نمایش، مصداق برجسته ای از ارتباطات سنتی در ایران است که بی‌واسطه در میان مخاطبان به اجرا درآمده و به پیام رسانی می پردازد.


علی حضوری تعزیه علی اکبر حسینه پنج تن ال عبا

#تماشاگر در تعزیه مانند هر شکلی از نمایش یکی از مهم ترین ارکان است. البته با توجه به خاستگاه وکاربرد آیینی اش، برای مخاطبان این نمایش از اصطلاح «اهل مجلس» استفاده می شود؛ به گونه ای که می توان آنان را تماشاگران شریک و فعال درتعامل با سایر ارکان تعزیه به شمار آورد.


 بدون تردید تعزیه ژانر منحصر به فردی است که مفهوم " ارتباطات مشارکتی " در آن موج می زند و می تواند در تداوم این تحقیق مورد مطالعه  پژوهشگران قرار گیرد. از این منظر تعزیه اگر در مکان و زمان مناسب خود اجرا شود، یکی از تاثیرگذارترین نمایش های حال حاضر برای مخاطب است.

 متاسفانه به دلیل سال ها ممنوع بودن شبیه خوانی در ابتدای سده حاضر و نیز درگذشت اغلب پیشکسوتان، بخشی از تجارب این هنر آیینی از دست رفته است. از سوی دیگر شکل گیری جامعه صنعتی، تغییر بافت معماری شهرها و روستاها، ورود رسانه های جدید، تغییر ذائقه، ضرباهنگ زندگی و کم حوصلگی مخاطبان؛ بویژه در شهرهای بزرگ شرایط لازم را برای اجرای کامل تعزیه در اکثر مواقع مهیا نمی سازد.

دکتر حسین اسماعیلی، تعزیه شناس مقیم فرانسه، در «درآمدی به نمونه شناسی تعزیه» بیان می کند: «همواره تعزیه از فقر پژوهش علمی و آکادمیک رنج برده است و اغلب پژوهش های این حوزه به جای تحلیل، بر تعریف بنا شده و روش های پژوهشی نوینی در تعزیه صورت نگرفته است؛ به گونه ای که در عرصه جهانی تعزیه هنوز به اندازه اُپرای پِکنی یا نمایش های سنتی هند و ژاپن شناخته شده نیست. در این زمینه باید ارگان ها و نهادهای دست اندرکار، برای حمایت از ترجمه پژوهش های انجام شده در داخل و انتشار مناسب آن ها در خارج از کشور برنامه هایی تدارک ببینند.

 با عنایت به موارد بالا تلاش ارزشمند سرکار خانم حضوری که از طریق مصاحبه عمیق با خبرگان این هنر آیینی در روستای تجره از توابع خوانسار و پیمایش در میان گردشگران، ظرفیت های آیین مذهبی سنتی تعزیه خوانی در جذب گردشگر را شناسایی کردند، قابل ستایش است. امیدوارم با بسط این تحقیق در مقطع دکتری و تعامل با یونسکو و سایر نهادهای فرهنگی داخلی و خارجی در معرفی هنر آیینی تعزیه سایر نقاط کشور نیز موفق باشند.

*


*


*


*


*


*


*


*


*


*


*

نظرات 0 + ارسال نظر
امکان ثبت نظر جدید برای این مطلب وجود ندارد.