پرواز اندیشه از اتریش به گلپایگان به مناسبت درگذشت شاعر برجسته زادگاه مان #استاد_محمد_علی_سعیدی

 پرواز اندیشه از اتریش به گلپایگان

 به مناسبت درگذشت شاعر برجسته زادگاه مان #استاد_محمد_علی_سعیدی

علی اکبر جعفری و ابراهیم جعفری

 دهکده جهانی

@dehkade_jahan

 ایرانیان با شعر و شاعری به صورتی تاریخی گره خورده‌اند. شعر در زیست عمومی‌ و در خلوت فردی هر ایرانی حضور روشنی دارد. شاید در هیچ فرهنگی پدیده مشابهی پیدا نکنید که مردم یک کشور، سرنوشت آینده خود را با تفأل از دیوان یک شاعر پیش‌بینی کنند.

 خاستگاه شعر فارسی را از زمان رودکی و توسط او دانسته اند؛ در عین حال این واقعیت را خوب می دانیم که در کشور بزرگ و پهناور ایران و در میان رنگین کمان فرهنگ ها، از دیرباز شعر در میان ملل و اقوام گوناگون با باورها و دانستگی های مختلف و متنوع وجود داشته است. در میان ملتِ ما همیشه و در هر نقطه از کشور، شعر به مثابه یک پدیده دانا، زیبا، شفاف، جوان و جذاب هویت خود را بروز داده است. 

 در کنار زبان و شعر رسمیِ فارسی، نوع دیگری از ادبیات  هم در حال نفس کشیدن است و آن فرهنگ و زبان‌ محلّی است. بسیاری از شاعران بزرگ فارسی در طول تاریخ تا امروز، گریزی هم به ادبیات محلی زده‌اند و اشعاری به زبان بومی منطقه خودشان سروده‌اند. ادبیات محلی نشانه تعلق و دلبستگی اهالی شعر و ادب به زادگاه شان است و علاوه بر این، گویش و لهجه آن منطقه را هم زنده نگه می دارد. 

شاید بتوان باباطاهر عریان، شاعر قرن پنجم هجری را، تنها نماینده پا برجای ادبیات محلی نامید. دوبیتی های محلی بابا طاهر به روانی آب است و به دل می نشیند:

« غم عشقت بیابون پرورُم کِرد/ هوای بخت بی بال و پرُم کِرد/ به مو گفتی صبوری کن صبوری/ صبوری طرفه خاکی بر سرُم کِرد».

 ملک الشعرا بهار، عماد خراسانی و محمّد قهرمان، سه شاعر معاصر فارسی هستند که در کنار ادبیات رسمی، از ادبیات محلی هم غافل نبوده‌اند.   

نیما یوشیج پدر شعر نو نیز، تعلقش را به زادگاهش مازندران، از یاد نبرده است و شعرهایی هم به زبان مازنی دارد که در کتابی به نام «روجا» منتشر شد. «روجا» شامل ۴۵۴ قطعه از اشعار مازندرانی(طبری) نیما با ترجمه فارسی است. 

شهریارٍ شعرٍ فارسی هم، دیگر شاعر محلی سراست که اهالی آذربایجان او را با «حیدربابا یه سلام» شناخته‌اند. این منظومه یکی از آثار ادبی شاخص به گویش ترکی آذربایجانی است که در ۱۲۱ بند سروده شده است: 

«حیدربابا گؤیلر بوْتوْن دوماندی/ گونلریمیز بیر-بیریندن یاماندی».

 به اعتراف صاحب نظران متاسفانه روند کم رونق ژانرهای فولکلور محلی، به ویژه شعر و داستان در دهه های اخیر شتاب بیشتری گرفته که جای تامل است.

طبق اعلام سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد(یونسکو)، شش هزار گویش محلی در جهان رو به فراموشی است که در عصر دانایی بشر، نابودی این هویت های فرهنگی در هر سرزمین جای تاسف دارد.

 به اعتقاد صاحبنظران گسترش ارتباطات مجازی و توسعه شبکه های اجتماعی، نبود پیشینه کتابت زبان محلی، نبود شاعران برجسته و ... موجب شده تا ادبیات فولکلور بومی، پویایی چندانی در مناطق مختلف کشور نداشته باشد.

این عده شناسایی پیشینه فرهنگی هر منطقه، تدریس آموزش زبان های محلی، انتشار اخبار و کتاب به زبان بومی و اهمیت دادن به ترانه و اشعار ماندگار محلی را برای احیای این آفرینه های فولکلور ضروری می دانند.

 استاد محمد علی سعیدی از جمله فرهیختگان و شاعران سوخته دلی بود که اگرچه بخش قابل توجهی از عمر ارزشمند خود را در کشور اتریش سپری کرد؛ اما زنده نگاه داشتن فرهنگ محلی و‌ گویش اصیل گلپایگانی از دغدغه های او‌ به شمار می رفت.

  این شاعر توانا در فایلی که به صورت خلاصه کارنامه ادبی اش را معرفی می کند، خاطرنشان می سازد که با تشویق و توصیه همسرش در ایام بازنشستگی نسبت به جمع آوری و تدوین آثارش اقدام نموده است.

او در فایلی دیگر می گوید: «قبل از سرایش شعر با گویش گلپایگانی توسط بنده، تنها با یک دوبیتی شعر محلی مواجه شده بودم»؛ بنابراین استاد سعیدی را می توان پیشگام سرایش اشعار بومی و محلی گلپایگان قلمداد کرد که پس از آن شاعران دیگری مانند شادروانان استاد جواد غیاثی گلپایگانی، استاد احمد جهان بخشی و ... به این عرصه قدم نهادند.  

خوشبختانه تعداد قابل توجهی از اشعار استاد سعیدی در کتابی به نام « از زبان دل» در دسترس علاقه مندان قرار دارد و از سوی دیگر فایل های صوتی اشعار محلی او نیز در سایت آخاله ( Akhale.ir ) قابل دسترسی می باشد.

 استاد طالب گلپایگانی شاعر چیره دست زادگاه مان پیشنهاد کرده آند که اگرچه استاد سعیدی در دیار غرب به میهمانی خاک رفت؛ اما به منظور پاسداشت هنر او یادمانی از ایشان در قطعه هنرمندان گلپایگان ایجاد گردد و در کنار تمثال او رباعی زیر نگاشته شود:

صورت قبرش در اینجا، پیکرش جای دگر

روح او پرواز کرده سوی دنیای دگر

رهگذر حمدی بخوان از بهر قبر اطهرش

تا دعاگوی شما باشد به جنت مادرش

روانش شاد و نامش جاودان باد