خدمت برنامه #گل_های_رادیو به ترویج ادبیات و موسیقی اصیل ایران
به مناسبت سالگرد درگذشت #داود_پیرنیا
ابراهیم جعفری
دهکده جهانی
@dehkade_jahan . سالهای سال مردمدقیقه شماری میکردند تا ساعت پخش برنامه «گلها» برسد و هر جا که هستند با روشن کردن رادیوی خود، دل و جان را به صداهای شورانگیز و حنجرههای طلایی خوانندگانی بسپارند که موسیقی سنتی ایران با آواز آنان جانی دوباره و آبرویی افزونتر میگرفت. صدای دلنشین سازِ استادان بیهمتای موسیقی ایران، در کنار صدای رسای خوانندگان و دکلمهِ غزلهایی که از ادبیات کلاسیک ایران گرفته شده بود، در ژرفای جان مردم جای می گرفت. آن صداها آمیخته با زیباترین واژهها بودند که از عمق وجود خوانندگان برمیخاست و بر قلب ها مینشست. برنامهای که آرامشی دلپذیر میبخشید و خاطره ای ماندگار در حافظه مردم به جا گذاشت.
۱۱ آبان ماه سالروز درگذشت بنیانگذار برنامه های «گل های جاویدان، رنگارنگ، صحرایی و ...»، داود پیرنیاست؛ برنامه های تاثیرگذاری که موسیقی و شعر را با هم آشتی داد.
علت واقعی این امر شناخت کامل و دقیق پیرنیا از شعر و ادب و موسیقی ایران و از سوی دیگر دقت و وسواس عجیب او در انتخاب قطعات موسیقی و اشعار بود. بارها یک قطعه موسیقی را می شنید و بخش هایی از آن را انتخاب و قسمت هایی را حذف می کرد. سپس برای شعری که روی آن قطعه باید قرائت شود، دیوان های اشعار و تذکره های متعدد را مطالعه می کرد. گاهی یک برنامه را بیش از ۳۰ بار می شنید و به همین دلیل فقط افراد پرحوصله می توانستند خواسته های او را به مرحله اجرا درآورند.
داود پیرنیا نوازندگانی را برای حضور در برنامه گل ها انتخاب می کرد که صاحب سبک بودند و اگر کسی مقلد سبک دیگری بود، برنامه گل ها پذیرایش نبود. هر نوازنده ای هم فراخور سبک و شیوه نوازندگی اش، برنامه خاص خود را در گل ها اجرا می کرد. یکی از دلایل جاودانگی برنامه گل ها، همین بود که همه نوازندگان و خوانندگان درجه یک بودند.
داود پیرنیا به موسیقی این سرزمین خدمت قابل توجهی کرد؛ به گونه ای که نقطه پرش بسیاری از هنرمندان، برنامه «گل های رادیو» بود که باعث جریان سازی در موسیقی کشورمان شد.
داود پیرنیا به مفهوم واقعی کلمه به موسیقی جان تازه ای داد. البته بسیاری تلاش کردند که راه او را ادامه دهند؛ اما هرگز «گل ها»یی که آنان داشتند، برنامه «گل ها»ی پیرنیا نشد. پیرنیا در آن روزگار سخت و بحرانی، در این اندیشه بود که راهی برای گریز و تغییر فکر و ذائقه بیابد. آشنائی با موسیقی و ادبیات ایران، او را به فکر تلفیق این دو با یکدیگر در برنامه ای ویژه انداخت.
او مانند "ژان ژاک روسو" معتقد بود که موسیقی شعر است و پیوند این دو با یکدیگر می تواند تاثیری دو چندان داشته باشد.
"آتشین لاله"، نام نخستین کنسرت تنها انجمن موسیقی ملی در آن زمان بود که با شعر "رهی معیری" و با کوشش پیرنیا در حضور قوام السلطنه و هیات وزیران و جمعی از بزرگان مملکت، در سال ۱۳۲۵ به اجرا درآمد.
یکی دیگر از کارهای اساسی برنامه گل ها آن بود که خوانندگانی را که به صورت پراکنده در مکان های مختلف می خواندند در یک برنامه جمع و معرفی کرد.
بر اثر پخش اشعار مختلف از برنامۀ گل ها، علاقه به ادبیات فارسی رونق چشمگیری یافت و تقاضا برای انتشارِ دیوان شاعرانی که سالها مهجور و ناشناخته مانده بودند، بالا گرفت؛ به گونه ای که مراکز چاپ و نشر و توزیع کالاهای فرهنگی از میزان اقبال عمومی برای خواندن این کتابها در شگفت ماندند.
محبوبیت و اشتهار برنامۀِ گل ها به جایی رسیده بود که بسیاری از مردم برنامۀ روزانۀ خود را به گونهای تنظیم میکردند تا بتوانند آثار فاخر گل ها را به گوش جان بشنوند.
خوشبختانه در برنامۀ پربارِ گل ها برترین آوازها، نواختهها، تصنیفها، اشعار و… با اجرای بهترین هنرمندان و ارکستر گل ها همچون گنجینۀ گرانبهایی به یادگار مانده است. در موفقیت برنامه گل ها همین بس که عارف و عامی، دانشگاهی و غیر دانشگاهی و سایر طبقات جامعه را مسحور خود ساخته بود.
استادان موسیقی سنتی، برنامهِ رادیویی گلها را «دگرگونی پایهای در موسیقی ایران» میدانند و بهدرستی میگویند این برنامه مردم را به شنیدن شعر و موسیقی اصیل و هنرمندانه عادت داد.
زنده یاد داود پیرنیا ارزش هنری خوانندگان را که تا پیش از برنامهِ گلها در نزد مردم ناشناخته بود، به جایگاه بلندی رساند که سزاوار آنان بود. بهویژه خوانندگان زن که با صدای خود هنر بانوان ایرانی را در موسیقی سنتی ما نشان دادند.
خرسندیم که مجموعه برنامه گل ها ( جاویدان، رنگارنگ، صحرایی و ... ) که آخرین آن ها ۴۰۵ می باشد، به عنوان میراث فرهنگی ایران در دسترس هنرجویان و علاقه مندان قرار دارد و می تواند در پُر کردن اوقات فراغت آنان سهمی بسزایی داشته باشد.